به گزارش روز شنبه خبرنگار گروه علمی ایرنا، راه اندازی كسب و كارهای نو با استفاده از خلاقیت و تكنولوژی های روز ارتباطی در دنیا امروزه به یكی از بخش های مهم و درآمدزای اقتصاد خیلی از كشورها از جمله كشورهای پیشرفته تبدیل شده است، به طوری كه درآمد كسب و كارهای نو هم اكنون از درآمد خیلی از بخش های دیگر از جمله خام فروشی ها، صنایع پتروشیمی، خودروسازی و فولاد فزونی گرفته است.
چندی پیش وال استریت ژورنال در گزارشی ارزش فعلی پنج شركت بزرگ دنیا در حوزه اینترنت و آی تی را در مجموع حدود 3 هزار میلیارد دلار اعلام نمود كه 'كوچك ترین' شركت، آمازون است كه ارزش آن حدود 484 میلیارد دلار اعلام و فیس بوك 497 میلیارد دلار، مایكروسافت 562 میلیارد دلار و گوگل (آلفابت) 653 میلیارد دلار ارزش گذاری شدند.
این پنج شركت هم اكنون به عنوان ارزشمندترین بنگاه ها در دنیا شناخته و سودهای میلیاردی بدست می آورند، آنها روی هم رفته 25 میلیارد دلار سود خالص در فصل اول سال 2017 جمع آوری كردند.
ضمن این كه منابع رسمی گزارش می دهند حداقل 50 درصد از تمام دلارهایی كه در آمریكا آنلاین خرج می شوند، نصیب شركت اینترنتی آمازون می گردد و گفته شده كه تمام رشد درآمد در حوزه‌ی تبلیغات دیجیتال در آمریكا در سال 2016 هم از جانب دو شركت گوگل و فیسبوك بوده است.
از طرف دیگر همینطور بهای سهام شركت اپل یكی دیگر از شركت های مطرح حوزه آی تی به بیش از 830 میلیارد دلار افزایش یافته و ركورد تازه ای برجا گذاشته است. بدین سان ارزش این شركت آمریكایی از ارزش 8 شركت بزرگ آلمانی، یعنی اس ای پی، زیمنس، بایر، آلیانتس، بی ای اس اف، تله كوم، فولكس واگن و دایملر (بنز) در مجموع بیشتر است.
سال گذشته (2016 میلادی) درآمد شركت اپل تنها با استفاده از فروش آیفون بیش از درآمد شركت خودروسازی آلمانی 'ب ام و' اعلام گردید.
شاید خرید شركت واتس آپ تنها با 22 كارمند به عنوان سازنده نرم افزار پیام رسان گوشی های هوشمند آندروید، آیفون، نوكیا از جانب فیسبوك به قیمت 22 میلیارد دلار در سال 2014 را بتوان اوج تغییر و تحولات و شگفتی در حوزه كسب و كارهای نو دانست.
واتس اپ در حال تست تماس های ویدیویی و تصویری گروهی است و این برنامه بیش از یك میلیارد كاربر، دارد.
تمامی این اتفاقات حاكی از نقش اثرگذار كسب و كارهای مبتنی بر فناوری ها نوظهور در دنیا است، نقشی كه روز به روز در حال گسترش است و برنامه ریزی علمی، پژوهشی و حتی اقتصادی امروز خیلی از سیاست گذاران اغلب كشورهای مختلف حول آن می چرخد.
**وضعیت ایران در گذار از اقتصاد نفتی به اقتصاد دانش بنیان
ایران هم هرچند با تاخیر اما با تلاش های مثمرثمر تعدادی از بخش های مرتبط از جمله معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بحث های مربوط به كسب و كارها و توجه به فناوری های نو جان تازه ای به خود گرفته است و به قول سورنا ستاری سكاندار این حوزه در كشور، حمایت از شركت های دانش بنیان منجر به شكل گیری و رشد حدود 3 هزار شركت از سال 2010 به بعد شده است.
شركت هایی كه به قول وی سالانه حدود 9. 1 میلیارد دلار در سال تولید ثروت می كنند و تولید و توسعه صندوق نوآوری و شكوفایی در این سالها و حمایت از بیش از 1800 پروژه دانش بنیان در این سالها هم از جمله اقدامات دیگر این حوزه است.
ضمن اینكه از جانب مسئولان امر گفته شده كه افزایش صادرات محصولات با فناوری متوسط و بالا از 1. 5میلیارد دلار به 12. 1 میلیارد دلار افزایش یافته است كه به طور حتم این هم از دیگر دستاوردهای حوزه علم و فناوری است.
از طرفی شكل گیری و توسعه اكوسیستم نوآوری شامل صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر و شتاب دهنده ها و پارك ها و مراكز رشد نقش مهمی در شكل گیری دستاوردها داشته است.
به هرحال مطابق تاكیدات معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری، ایران اسلامی امروز به دنبال گذار از اقتصاد نفتی به اقتصاد دانش بنیان است و در سال های اخیر توانسته است سهم نفت را در اقتصاد به شدت كاهش داده و به حدود 20 درصد برساند كه در مقایسه با كشورهای صاحب منابع سهم بسیار مناسبی است.
حال جهش بیشتر در افزایش سهم تولیدات دانش بنیان در اقتصاد كشور به منظور تولید اشتغال و تولید ثروت تنها منوط به سیاست گذاری صحیح در تولید موج های جدید در توسعه علم و فناوری و گسترش هرچه بیشتر زیرساخت های لازم در این زیست بوم است.
زیست بومی مبتنی بر پایه استفاده از فناوری های پیشرفته و برای ظهور كسب و كارهای نو كه گویا شكل گیری و تولید آن به علت وجود انواع و اقسام مشكلات از جمله دولتی بودن اقتصاد كشور، لاك پشتی است و به كندی پیش می رود.
با محسن برزگر خلیلی مدرس و مشاور و مدرس خلاقیت كارآفرینی در كسب و كارهای نو در مورد مسائل و مشكلات كارآفرینان در كشورمان به گفت و گو نشستیم.
**كسب وكارهای نو سبب خروج از ركود و افزایش اشتغال می شوند
برزگر خلیلی كه در زمینه آموزش هم یك نرم افزار راه اندازی كرده و از مدرسان دانشگاه است و در كنار آن به مشاوره شركت های بازرگانی و كارخانه ها هم مشغول است، در ابتدا با اشاره به اهمیت كارآفرینی و خلاقیت در اقتصاد به خبرنگار علمی ایرنا می گوید: به صورت كلی هم اكنون بحث كارآفرینی در دنیا به عنوان موتور توسعه اقتصادی مطرح است.
وی با تاكید براین كه افراد كارآفرین می توانند در بازار تحرك و پویایی تولید و بازار را تكان داده و از حالت راكد دربیاورند، اضافه كرد: در واقع اگر این كسب و كارهای نو وجود نداشته باشند بازار به سمت ركود پیش می رود، پس وظیفه كارآفرینان تولید پویایی و خروج بازار از ركود اقتصادی است.
وی با ذكر مثالی با اشاره به راه اندازی كسب و كار جدید اسنپ بر مبنای نگاهی نو در كشور و رونق در حوزه حمل و نقل شهری اظهار داشت: تا چند وقت پیش استفاده از تاكسی و خودروهای آزانس ها به علت قیمت های تقریبا بالا از جانب خیلی از مردم كاهش یافته بود كه با ظهور اپلیكیشن اسنپ كه با افزایش سرعت در سرویس دهی و همینطور پایین آوردن نرخ همراه بوده است، امروز خیلی از مردم با شرایط جدید و سیستم حمل و نقل شهری با رونق قابل توجهی مواجه شده است.
وی ادامه داد: این كارآفرینی و پویایی به حدی است كه امروزه شاهد آن هستیم كه خیلی از افراد از سایر شهرها برای كار رانندگی در حوزه حمل و نقل وارد پایتخت شده اند و این مبین شكستن انحصارها و ظهور شرایط جدید در اقتصاد است.
**كسب و كارهای نو اشتغال را هدفمند می كنند
اما گاهی اوقات راه اندازی كسب و كارهای نو برای مدتی بیكاری شاغلین را در بخش هایی به دنبال خواهد داشت، چون كه به اعتقاد برزگر خلیلی، وظیفه كارآفرینان هم همین است چراكه با طرح ایده های جدید خیلی از فرصت های جدید تولید و ممكن است خیلی از كسب وكارهای سنتی هم از دور خارج شوند.
برزگر خلیلی معتقد است: قانون بازار این است كه كارآفرینان سبب می شوند سطح بازار بالا آمده و آنهایی كه ضعیف ترند و كار قوی ندارند، به صورت تدریجی از بازار حذف و رقابت تولید می گردد و با ظهور ایده های ناب و تازه، رقابت و شرایط جدید در بازار حاكم می گردد كه در اقتصاد تبعات مثبت و منفی را بدنبال خواهد داشت.
وی به افرادی كه هم اكنون در شغل پاركبان در خیابان های بزرگ پایتخت یا سایر شهرها مشغول به كارهستند اشاره كرد و با تاكید براین كه، یك عده جوان از بامداد تا ساعتی از روز به كاری مشغول هستند كه یك دستگاه به راحتی قادر به انجام آن است، اضافه كرد: این افراد در واقع می توانند در بخش های مولد دیگری مانند تولید، بازرگانی و خدمات مشغول به كار شده و مفید و موثرتر باشند.
**ایران و سرعت پایین به روز رسانی قوانین و مقررات حوزه كسب و كارهای نو
اما این كارآفرین در ادامه با اشاره به مشكلات مربوط به كسب و كارهای نو در كشورمان یكی از دلائل حركت نماید كسب و كارهای نودر ایران را سرعت بسیار پایین به روز رسانی قوانین و مقررات كهنه و تعریف قوانین جدید مربوط به این حوزه و همینطور مشكلات بین بخشی و عدم هماهنگی دستگاه ها اجرایی و اداری كشور با یكدیگر دانست.
برزگر خلیلی می گوید: هم اكنون مرجع مشخصی برای صدور مجوز به كسب و كارهای نو در كشور تعریف نشده است بعنوان مثال هم اكنون اسنپ بعنوان یك كسب و كار جدید در حوزه حمل و نقل شهری آغاز به كار كرده است اما سازمان تاكسیرانی بعنوان یك سازمان هماهنگ كننده حمل ونقل شهری این كسب و كار را قبول ندارد.
وی اضافه كرد: با آغاز به كار كسب و كارهای جدید یك سری مباحث حاشیه ای هم ممكن است بوجود آید مانند آنچه به تازگی برای یكی مسافران اسنپ صورت گرفت اما مشكل اینجاست كه سازمان های دولتی و نظارتی و كسانی كه بایستی قوانین و مقررات را تولید كنند بایستی نسبت به رفع موانع كسب و كار اقدام كنند، آنها كار خویش را به درستی انجام نمی دهند، بنابراین اگر آنها كارخود را درست انجام دهند همه این مباحث قابل رفع است.
وی معتقد است: افرادی در حاكمیت بحث كسب و كارهای نو را قبول دارند و معتقدند برای بهره وری و تغییرات در شاخص های اقتصادی مقوله خوبی است و بایستی دنبال شود و برخی هم كه دارای افكار سنتی هستند با این مقوله مخالفت می كنند. بنابراین متولی مشخصی وجود ندارد و یكسری مقابله می كنند و می بندند و برخی هم از این كسب وكارها استقبال می كنند.
وی اظهار داشت: مهمتر این كه اگر ایده جدیدی شما داشته باشید نمی دانید به كجا باید رجوع كنید، این در شرایطی است كه بایستی جایی برای پیگیری و تسریع پیاده سازی ایده ها و طرح های افراد كارآفرین بایستی تعریف شود.
**پاك كردن صورت مسئله به جای حل آن
برزگر خلیلی با اشاره به این كه، هم اكنون برخی افراد با تعریف نرم افزار جدید همچون اسنپ البته این بار قصد ورود به خدمات رسانی در حوزه بین شهری دارند كه به طور حتم این بخش از پیچیدگی بیشتری برخوردار است، اضافه كرد: این در شرایطی است كه مشخص نیست كدام سازمان بایستی فضای لازم را برای فعالیت جدید تولید و متولی وهدایت گر این كسب و كار نو باشد.
**برای حركت در مسیر بازار رقابتی بایستی نگاه جهانی داشت
اما این مدرس كارآفرینی در ادامه، داشتن دید ونگاه جهانی به حوزه تجارت را یكی از نیازمندی های فعالان حوزه كسب وكارهای جدید و دستگاه ها و حوزه های هدایت گر این كسب و كارها دانست و اظهار داشت: اگر بازارهای ما بخواهند رقابتی شوند نبایستی نگاه فعالان این بازار تنها محدود به بازارهای داخلی باشد.
برزگر خلیلی اظهار داشت: متاسفانه ما به علت اینكه از اطلاعات و امكانات تكنولوژی های جدید بهره مند نیستیم، سرعت حرفه ای شدن بازار و رونق كسب و كارهای جدید در كشورمان هم بسیار پایین است، مانند صنایع خودروسازی كشور كه به محض اینكه فعالان بازار به یك بازار رقابتی ورود می كنند و درب یك بازار رقابتی به روی كشور باز می شود، به سرعت در معرض نابودی قرار می گیرند.
وی معتقد است فضای كسب و كارهای جدید در كشور تا حدودی مثبت شده و حاشیه ها هم مربوط به فضای كلی اقتصاد ایران است كه در واقع یك اقتصاد بیمار به حساب می آید.
وی اظهار داشت: ما نمی توانیم جلوی پیشرفت و تغییرات و تكنولوژی را بگیریم اما می توانیم با رصد آنها موانع و مشكلات را رفع كنیم این چیزی است كه متاسفانه به نظرم سازمان های دولتی به علت اینكه خود سهمی در اقتصاد دارند و ورود پیدا كرده اند و وظایف خویش را به درستی انجام نمی دهند، این مشكلات جدی را برای فعالان كسب و كارها جدید بوجود آورده است.
وی در ادامه با اشاره به این كه دولت ها در تمام دنیا امروزه تنها دو وظیفه قانون گذاری و نظارت را عهده دارند، به دولتی بودن ججم بزرگی از اقتصاد كشورمان اشاره كرد و این مورد را یك مانع جدی برای ظهور كسب و كارهای جدید دانست.
وی اظهار داشت: اگر این معضل برطرف و بخش خصوصی در كشور رونق بیشتری بگیرد و دولت با كنار كشیدن از تصدی گری اقتصاد به سمت نظارت و قانون گذاری پیش رود، به طور حتم اتفاق خوبی در بخش اقتصاد خواهد افتاد.
وی در ادامه تصریح كرد: اگر می خواهیم كشور در بحث جهاد اقتصادی و بهبود فضای كسب و كارهای نو موفق عمل كند، بهترین و موثرترین راهكار كاهش تصدی گری دولت در اقتصاد و در كل جدایی اقتصاد از سیاست است چراكه در این صورت فعالان بخش خصوصی كه همان مردم هستند در بازار رقابتی مسیر خویش را بهتر خواهند یافت.
علمی ** 1836 **
گزارش: یوسف درویشی* انتشار: محتشمی پور