هنر تیم سازی در فوتبال؛ (بخش نخست)
روی فرش سبز بازی کن
به گزارش برتریها «فرهاد مجیدی» بعنوان بیست و دومین مربی در تاریخ فوتبال کشور با استقلال فاتح لیگ ایران شد. با وجود جوانی، با هنر تیم سازی خوب خود، موفق شد استقلال را به قهرمانی برساند. در بخش نخست گزارش ها درباره «هنر تیم سازی در فوتبال» به مربی هایی می پردازیم که با هنر خود در فوتبال یکه تازی کردند.
«روی فرش سبز بازی کن»، فلسفه «هوگو میسل» سرمربی تیم ملی اتریش و خالق «واندرتیم» تیم رویایی اتریش در دهه ۱۹۳۰ بود بازی روی زمین، جابه جایی توپ روی زمین و پاس های کوتاه.
«ویتوریو پوتزو» سرمربی موفق تاریخ فوتبال ایتالیا با فلسفه ایجاد انگیزه و مبارزه تا پای جان، جام های جهانی ۱۹۳۴ و ۱۹۳۸ را فتح کرد. همین مربی بود که برای اولین بار به روش نشانه رفتن بازیکن حریف روی آورد و گفت فوتبال فقط بازی کردن تیم خودی نیست، بلکه پیشگیری از بازی حریف هم هست.
معمار فوتبال بریتانیا
با ورود به سالن اصلی ورزشگاه «امارات»، مجسمه نیم تنه برنزی «هربرت چاپمن» اثر «جیکوب اپستین» مجسمه ساز مشهور بریتانیایی توجه شما را به خود جلب می کند. مردی که آرسنال را ساخت. معمار فوتبال بریتانیا در فاصله جنگ جهانی اول و دوم که همه چیز را زیرورو کرد و آرسنال بدون جام پوست انداخت تا او به یکی از موفق ترین و تأثیرگذارترین مربی های اوایل قرن ۲۰ در فوتبال انگلستان تبدیل گردد.
اعتبار او نه تنها به سبب کسب افتخار و ارزش برای آرسنال بلکه به جهت اینکه او را یکی از بنیان گذاران فوتبال مدرن و سبک بازی نوین می دانند. او تاکتیک های جدید و سبک نوین تمرین ها را وارد فوتبال کرد؛ وی همینطور ابداعاتی همچون نورافکن و شماره پیراهن را در فوتبال پایه گذاری کرد و افتخارات و تحسین های زیادی را بعد از مرگ به دست آورد.
ساعتی با قُطر سه متر در ورزشگاه هایبری (در لندن) نصب گردید و سکوها نو شدند؛ نام ایستگاه قطار «جیلسپی» به ایستگاه آرسنال تغییر یافت. رفت وبرگشت بازیکنان با اتوبوس های ویژه انجام شد و بازی های دوستانه با تیم های خارجی برگزار کرد؛ او بود که به مقام های اتحادیه فوتبال پیشنهاد ورود همزمان و موازی بازیکنان دو تیم فینالیست جام حذفی را داد.
نخستین مربی بود که ابزار و وسایل جدیدی برای تمرینات تهیه کرد و به بحث های فنی روز قبل از بازی با حضور بازیکنان روی تخته سیاه و کاغذ روی آورد. برنامه ریزی داشت؛ طرح ریخت و نظریه ها را اجرا کرد. یک سال قبل از مرگش آستین های سفید را روی لباس آرسنال آورد؛ همان پیراهنی که بعدها «آلن راجرز» بعد از انتخابش بعنوان سرمربی پرسپولیس از انگلیس برای این باشگاه آورد!
برنامه ۵ ساله برای ساختن تیمی نو
آرسنال که سال ۱۸۸۶ تاسیس شده بود در سال ۱۹۲۵ «چاپمن» را خواست و او به شرط قبول برنامه ۵ ساله اش برای ساختن تیمی نو، هدایت این تیم را پذیرفت. «چارلی بوکان» مهاجم ۳۴ ساله و بد اخلاق تیم «ساندرلند» اولین خرید «چاپمن» بود و همین بازیکن در اولین جلسه تمرین به سبب اینکه پیراهنش کیفیت نامناسبی داشت تمرین را ترک کرد و «چاپمن» با یک واکنش غیرمنتظره حق را به «بوکان» داد.
حتی او را بعنوان کاپیتان تیمش معرفی نمود و برای اولین بار در قراردادش بندی را آورد که در ازای هر گل ۱۰۰ پوند بگیرد. چیزی که تازگی ها در فوتبال باشگاهی و ملی ما باب شده است! «هربرت چاپمن» درست سه سال بعد «دیوید جک» مهاجم راست تیم «بولتون» را با قیمت نامتعارف آن سال ها به بهای ۱۰ هزار و ۸۹۰ پوند خرید که سبب اعتراض مجلس اعیان و انتقاد از ولخرجی ها هم شد. در واقع او می دانست دنبال چیست و «جک»، بازی سازی بود که «چاپمن» به شدت برای پیش بردن اهدافش به او نیاز داشت.
او بنیانگزار سیستم ۵-۳-۲ یعنی دو مدافع، سه هافبک و پنج مهاجم را طراحی کرد و به هنگام دفاع تبدیل به سیستم ۳-۴-۳ و یا ۳-۲-۲-۳ می شد. در سال پنجم، آرسنال اولین قهرمانی تاریخ خویش را بعد از گذشت ۴۴ سال از تاسیس در جام حذفی به دست آورد و بعد دو عنوان قهرمانی لیگ را هم به دست آورد. اقدامات وی در آرسنال آنها را تبدیل به تیم فاتح دهه ۱۹۳۰ کرد (کسب پنج عنوان قهرمانی لیگ در یک دهه)؛ اما او زنده نماند تا موفقیت های آنها را نظاره کند؛ وی در سال ۱۹۳۴ و در سن ۵۵ سالگی، به صورت ناگهانی و بر اثر مبتلا شدن به ذات الریه درگذشت.
فوتبال با فلسفه های مختلف و ذهن های متفکری که پشت آن هستند، تعریف می شود. پشتِ هر تاکتیک موفقی، یک نوآور وجود داشته و فوتبال کنونی پر از تاثیرات از گذشته است و در این سال ها هر سبک جدیدی که می بینیم، در واقع جدید نیست بلکه تغییری در یک سبک قدیمی ایجاد شده است.پدر نوگرایی تاکتیکی فوتبال
تکامل تاکتیکی فوتبال خطی نبوده و در گوشه و کنار جهان توسط مربی ها، فرضیه پردازان و بازیکن های پرشمار به صورت تدریجی در زمینه های مختلف شکل پذیرفته است اما به احتمال زیاد اگر فقط یک نفر، پدر نوگرایی تاکتیکی فوتبال قلمداد شود آن یک نفر کسی نیست جز «ویکتور ماسلوف» هافبک سریع تیم «تورپیدو مسکو» شوروی سابق که پاس های عرضی اش تماشایی بود.
او خالق سیستم ۲-۴-۴ که برگرفته از سیستم ۴-۲-۴ بود و این سیستم با دو مهاجم و دو وینگر به هنگام حمله اجرا می شد و در هنگام دفاع یکی از وینگرها عقب تر می آمد و به هافبک کمک می کرد اما «ماسلوف» ترجیح داد هر دو وینگر را عقب بیاورد و سیستم ۲-۴-۴ را ابداع کرد و با این روش، درک دفاعی دینامو کیف را بالا برد و رکورد ۱۱ گل خورده در ۳۶ بازی در سال ۱۹۶۷ رقم زد.
تنگ کردن فضا برای حریفان
سیستم منظم و ساعت وار او کاری می کرد که بازیکنانش فضا را برای حریفان تنگ کنند و جلو زمین توپ را از حریف پس بگیرند. حالا این کار را با نام «پرس» می شناسیم و شاگردان «ماسلوف» در این کار تبحر داشتند. در آن زمان، پرسینگ از مدت ها پیش در ورزش رواج پیدا کرده بود. به صورت مثال در ورزش هاکی، «توماس پاتریک گورمن» مفهوم پیشگیری را تعریف کرده بود و مهاجمان او موظف بودند با خشونت فضا را از جلو بر حریفان ببندند، پاس ها را قطع کنند و مالکیت را پس بگیرند.
کمی زمان برد اما این روش سرانجام موفقیت آمیز شد. بیشتر از هر چیزی، این روش نیازمند یک سیستم ماشینی بود که همه اعضا منظم در آن کار کنند تا جواب دهد. در حالیکه بسیاری فکر می کردند انتقال این سبک از هاکی به فوتبال غیر ممکن است چونکه تفاوت های زیادی بین این دو ورزش وجود داشت؛ با این وجود پرسینگ در فوتبال هم موفق بود.
امروزه مربیانی مانند «مائوریتسیو پوچتینو» و «یورگن کلوپ» در باشگاه های خود (پاری سن ژرمن و لیورپول) سیستم های پرسینگ خاصی را عرضه می دهند اما شالوده سیستم آنها، دهه ها پیش پایه گذاری شده بود. بعضی ها «رینوس میشل» را موثر می دانند و فاینورد «ارنست هاپل» را مثال می زنند که در سال ۱۹۷۰ قهرمان اروپا شد. با این وجود، تأثیر بزرگ «ویکتور ماسلوف» به درستی شناخته نمی گردد و شاید حتی فراموش شده اما او شایسته تحسین است.
دفاع چهار نفره خطی
سیستم ۲-۴-۴، جدا از نیاکان و مبتکران آن، این روزها جایگاه خاصی در فوتبال مدرن دارد. رومانتیک ها از تاکتیک های به کار گرفته شده در ۲-۴-۴ انتقاد می کنند اما این سیستم بدون شک در نتایج اثرگذار بود. ۲-۴-۴ سبب شد تعادل مناسبی بین فاز دفاعی و هجومی برقرار شود چونکه هافبک های بیشتری برای انتقال توپ در زمین حضور داشتند. ۲-۴-۴ سبب شد فوتبال بیشتر از تکیه بر خلاقیت های فردی، به سمت و سوی کارآمدی پیش برود و یک تیم بسازد.
نکته جالب اینکه «بوریس آرکادیف» سرمربی تیم «دینامو مسکو» شوروی سابق در دهه ۱۹۴۰ و بعد از آخر جنگ جهانی دوم و نویسنده کتاب «تاکتیک های فوتبال» که تمرینات تیمش را مبتنی بر اهمیت ضد حمله در فوتبال، بالا بردن قدرت بدنی و سرعت و از سویی بازیکن ها در هنگام بازی باید از منطقه ای به منطقه دیگری می رفتند و چهار بازیکن از پنج مهره هجومی به هنگام دفاع به عقب برمی گشتند بنا نهاده بود، خالق سیستم ۴-۲-۴ و اولین مربی که دفاع چهار نفره خطی را ابداع کرد.
معمار مجارستان جادویی
«فوتبال را روی تخته سیاه بازی نمی کنند. فوتبال را در میدان بازی می کنند اما فوتبال روی تخته سیاه شکل می گیرد با توصیف و تحلیلی تاکتیک ها و برنامه ها، موفقیت در فوتبال با ترکیب فرضیه ها از یک سو و نمایش بازیکنان در میدان از طرف دیگر کسب می شود.» این فلسفه مربیگری «گوژتاو سبس» معمار مجارستان جادویی دهه ۱۹۵۰ است.
در واقع مجارستان با فلسفه این مربی و با اجرای سیستم ۴-۲-۴ از سال ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۶ حرف اول را در جهان زد و با کسب ۴۲ پیروزی و ۷ تساوی و تنها ۲ شکست در آن سال ها لرزه بر اندام تیم های بزرگ انداخت. همچون پیروزهای بزرگ او ۶ بر ۳ مقابل انگلیس در ومبلی و ۷ بر یک برابر همین تیم در بوداپست در سال ۱۹۵۳ و برتری ۸ بر ۳ مقابل آلمان غربی در جام جهانی ۱۹۵۴. برزیل هم در سال ۱۹۵۸ با هدایت «ویسنته فئولا» توانست با بهره گیری از این سیستم برای اولین بار قهرمان جام جهانی شود.
فلسفه های مختلف و ذهن های متفکر
فوتبال با فلسفه های مختلف و ذهن های متفکری که پشت آن هستند، تعریف می شود. پشتِ هر تاکتیک موفقی، یک نوآور وجود داشته و فوتبال کنونی پر از تاثیرات از گذشته است و در این سال ها هر سبک جدیدی که می بینیم، در واقع جدید نیست بلکه تغییری در یک سبک قدیمی ایجاد شده است.
تکامل، بخش جدایی ناپذیر زندگی است و فوتبال در قرن بیستم به شدت تکامل پیدا می کرد. با این وجود وقتی یک قطعه هنری را می بینید، نباید ریشه های آنرا از یاد ببرید. «یوهان کرایف» یکی از مبتکران اصلی فوتبال مدرن است اما شخص دیگری همچون «رینوس میشل» سرمربی آژاکس که توتال فوتبال را بوجود آورد هم پیش از این اسطوره هلندی وجود داشته اند. «پپ گواردیولا» و اعتقادش به فلسفه توتال فوتبال، عصر طلایی بارسلونا را رقم زد که شاید هیچگاه تکرار نشود را مرهون تلاشهای «یوهان کرایف» است.
ادامه دارد...
منبع: bartariha.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد روی فرش سبز بازی کن