صعودهای تیم ملی به جام های جهانی رئیسان فدراسیون چه نقشی داشتند؟
برتریها: 76 سال از تاسیس فدراسیون فوتبال کشورمان می گذرد و با بازگشت باردیگر «مهدی تاج» به فدراسیون فوتبال تا کنون 26 رییس و 3 سرپرست موقت در 35 دوره مدیریتی مختلف بر این فدراسیون ریاست کرده اند.
نخستین بار در سال ۱۲۸۶ شمسی، فوتبال توسط «اسپیرینگ رایس» وزیر مختار انگلیس در ایران معرفی گردید و «کریم زندی» اولین ایرانی که فوتبال بازی کرد، در سالهای ۱۲۸۷ تا ۱۲۹۵ برای تیم های انگلیسی به میدان رفت. هیاهوی بازیکن های انگلیسی در زمین فوتبال به تدریج نوجوانان و جوانان ایرانی تاثیر گذاشت.
به هرحال نوجوانان و جوانان ایرانی در شهرهایی که انگلیسی ها حضور داشتند آنقدر در حاشیه زمینهای فوتبال، بازی های انگلیسی ها را تماشا کردند تا به فوت وفن این بازی آشنا شدند. سپس درصدد برآمدند به تقلید از آنها، تیم فوتبال تشکیل دهند و به بازی بپردازند و اینگونه بود که فوتبال در ایران اولین بار در سال ۱۲۷۸ در مسجدسلیمان شروع شد.
چهارشنبه ۱۲ اسفند ۱۲۹۸ (سوم مارس ۱۹۲۰ ) برای اولین بار یک انجمن به نام «انجمن ترقی و ترویج فوتبال» شکل گرفت؛ در سال ۱۳۲۵ به فدراسیون فوتبال ایران تغییر نام داد و «دکتر علی کنی» که از جوانی بین بازیکنان فوتبال، نقش بزرگتری را عهده دار بود و در سازمان تربیت بدنی، قبل از تشکیل فدراسیون فوتبال، رییس «دایره فوتبال» بود، به عنوان اولین رییس فدراسیون فوتبال برگزیده شد و در روز پنجشنبه ۲۹ بهمن ۱۳۲۶ بطور رسمی به عضویت فیفا درآمد.
۷۶ سال از تاسیس فدراسیون فوتبال کشورمان می گذرد و با بازگشت باردیگر «مهدی تاج» به فدراسیون فوتبال تا کنون ۲۶ رییس و ۳ سرپرست موقت در ۳۵ دوره مدیریتی مختلف بر این فدراسیون ریاست کرده اند. تا قبل از انقلاب ۱۰ رییس و یک سرپرست در مدت ۳۲ سال و بعد از انقلاب ۱۶ رییس و ۲ سرپرست در ۴۴ سال بر مسند فوتبال ما نشسته اند.
تیم ملی کشورمان، ششمین حضورش در جام جهانی فوتبال را تجربه می کند. ۶ صعود، با ۶ رییس فدراسیون فوتبالتیم ملی کشورمان، ششمین حضورش در جام جهانی فوتبال را تجربه می کند. ۶ صعود، با ۶ رییس فدراسیون فوتبال. در این جا می خواهیم نقش رییس های فدراسیون در ۶ بار جهانی شدن فوتبال ایران را بررسی نماییم.
تا کنون هیچ رئیسی، دو بار این موفقیت را تجربه نکرده است؛ رسیدن به جام جهانی برای بیش از ۲۰ رییس در حد آرزو باقی ماند و برای ۶ نفر این رویا به حقیقت تبدیل شد. «کامبیز آتابای»، «داریوش مصطفوی»، «محمد دادکان»، «علی کفاشیان»، «مهدی تاج» و «شهاب الدین عزیزی خادم» به این مهم رسیده اند.
آتابای، معمار فوتبال ایران
«کامبیز آتابای» دهمین رییس فدراسیون فوتبال، حدودا هر آن چه موفقیت بود را برای فوتبال ایران ثبت نمود. «آتابای» سال ۱۳۵۱ فدراسیونی را از «مصطفی مکری» تحویل گرفت که دو بار در جام ملت های آسیا قهرمان شده بود و صعود به المپیک ۱۹۷۲ مونیخ و قهرمانی تیم تاج در رقابت های جام باشگاه های آسیا را در کارنامه اش داشت. دلیل اصلی حضور وی در صدر فدراسیون فوتبال، نه ناکامی های احتمالی این فدراسیون، بلکه اختلاف های قدیمی میان «مکری» با «سپهبد حجت کاشانی» رییس جدیدالورود سازمان تربیت بدنی وقت بود.
نخستین اقدام «آتابای»، راه اندازی لیگ سراسری برای فوتبال ما بود و جام تخت جمشید را در سال ۱۳۵۲ تاسیس کرد که به عنوان اولین لیگ تاریخ فوتبال کشور ما نیز شناخته می شود. او برای اولین بار در دل فدراسیون فوتبال ایران، کمیته های مختلف را شکل داد. تا قبل از حضورش در اتاق ریاست فدراسیون فوتبال، هیچ نشانه ای از کمیته های انضباطی، داوران، جوانان یا تیم های ملی نبود. نوشته شدن برنامه برای لیگ و تقویم دار شدن فوتبال باشگاهی و ملی ایران، یکی دیگر از اقدامات مثبت «کامبیز آتابای» به حساب می آمد.
او در سومین سال مدیریتش، رقابت هایی به نام «تورنمنت ایران» را در تهران برگزار کرد. همان سال تیم ملی فوتبال ایران برای اولین بار در تهران قهرمان بازی های آسیایی شد و برای بار دوم در سطح جوانان به قهرمانی آسیا رسید. صعود به مسابقات المپیک ۱۹۷۶ مونترال و بعد رسیدن به مرحله یک چهارم نهایی این رقابت ها، هیچ گاه بعد از مدیریت «آتابای» تکرار نشد. پایه ریزی مدیریتی وی در فوتبال ایران، منجر گردید به صعود ایران به جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین.
«کامبیز آتابای» نه فقط در صعود ایران به جام جهانی که در حقیقت در شکل گرفتن شالوده فوتبال کشورمان نقش مهمی داشت. او به مجمع فدراسیون جهانی فوتبال و ریاست کنفدراسیون فوتبال آسیا (از سال ۱۹۷۶تا ۱۹۷۸ «۱۰ مرداد ۱۳۵۵ - ۱۸ آذر ۱۳۵۷») رسید و برای اولین بار تیم نوجوانان ایران را با مربیگری «ناصر ابراهیمی» تشکیل داد.
مصطفوی، حضور در جام جهانی با لابی!
«داریوش مصطفوی» یکی از مدیرانی بود که از دل فوتبال ایران بیرون آمد و به ریاست فدراسیون ایران رسید. سابقه بازی در تیم های تاج، پرسپولیس، تهران جوان و تیم ملی ایران را داشت و قدر مسلم باید روشی متفاوت از مدیریت را برای شکستن تابوی ۲۰ ساله فوتبال ایران و رسیدن به جام جهانی ارائه می کرد. در حقیقت «مصطفوی» اولین مدیر و رییس فوتبال ایران شد که بعد از انقلاب و از دست رفتن تمامیت قدرت ایران (با کنار رفتن «کامبیز آتابای» از کنفدراسیون آسیا) کوشید با AFC و فیفا صاحب مراودات دوستانه و نزدیک شود.
او در حالی سال ۱۳۷۶ و با دشواری موفق شد تیم ملی ایران را به جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه برساند که بودجه یک سال فدراسیون ایران کمتر از ۴۵ میلیون تومان بود. همان زمان بودجه فدراسیون عربستان برای صعود به جام جهانی فوتبال ۱۵ میلیون دلار برآورد می شد. حتی در یکی از مصاحبه های خود با ادعای اینکه در انتخاب «ساندرو پل» به عنوان داور بازی ایران و استرالیا تاثیر داشته، گفته بود که فیفا قصد داشت یک داور صرب را برای این دیدار انتخاب نماید. حتی ادعا نمود «هاوه لانژ» رییس وقت فیفا را به ایران آورد تا اخطارهای ۵ بازیکن دو اخطاره تیم ملی بخشیده شود.
مصطفوی، خودش را موفق ترین رییس تاریخ فدراسیون فوتبال ایران می داند و دلیلهای برکناری اش بعد از صعود به جام جهانی را سیاسی قلمداد می کندمصطفوی، خودش را موفق ترین رییس تاریخ فدراسیون فوتبال ایران می داند و دلیلهای برکناری اش بعد از صعود به جام جهانی را سیاسی قلمداد می کند. او یک دفعه در سال ۱۳۷۶ در گفت وگوی تلویزیونی اظهار داشت: «آن چه ما امروز برداشت می نماییم، محصول کار مدیران قبل از من است و البته سال ها بعد مدیرانی می آیند که محصول کار امروز من را درو می کنند. البته شیوه های مدیریت مصطفوی را سال ها بعد «محمد دادکان» یکی دیگر از رییس های فدراسیون فوتبال ادامه داد. وی در یکی از گفت وگوهایش، به کوشش های «مصطفوی» برای رسیدن به راهکارهای میان بر و ایجاد لابی قدرت در کنفدراسیون فوتبال آسیا اشاره کرده بود.
دادکان، معمار اقتصادی
شاید بتوان «محمد دادکان» را معمار اقتصادی فدراسیون فوتبال نامید. تیرماه ۱۳۸۳ هزینه فدراسیون فوتبال که صرف آماده سازی و تمرین پنج تیم ملی در رده های مختلف بود، از مرز ۲ میلیارد تومان گذشت. چنین رقمی حتی تا چهار سال پیش برای بودجه سالیانه فدراسیون فوتبال، نزدیک به رویا هم نبود. او ادعا نمود هیچ کمکی از سازمان وقت تربیت بدنی ایران نمی گیرد و همه بودجه سالیانه فوتبال ایران، یا از ارتباطات خودش تامین شده یا از راه های درآمدزایی فدراسیون. دادکان هیچگاه در مورد شیوه های درآمدزایی دوران ریاست خود توضیحی نداد.
او نسبت به مصطفوی، مدیر روزمره گی نبود اما وقتی دادکان را با «محسن صفایی فراهانی» می سنجیم، مدیری دوراندیش با برنامه ریزی های بلندمدت هم به نظر نمی رسد. وی در قیاس با صفایی فراهانی و حتی با مدیران بعد از خود، کمترین تلاشی برای ساخت و تجهیز کمپ تیم های ملی نشان نداد اما کوشش کرد «ویترین مغازه اش» شیک و به روز باشد. البته نباید فراموش نماییم بازی های دوستانه زمان ریاست دادکان برای تیم ملی ایران فوق العاده بود.
اقدامات دادکان برای صعود تیم ملی به جام جهانی: دعوت تیم ملی آلمان برای بازی دوستانه تا اردوهای بلندمدت اروپایی و انتخاب «برانکو ایوانکوویچ» برای در دست گرفتن سکان رهبری تیم ملی
از دعوت تیم ملی آلمان که البته بر طبق مراوده های سیاسی وقت انجام شد تا اردوهای بلندمدت اروپایی و انتخاب «برانکو ایوانکوویچ» برای در دست گرفتن سکان رهبری تیم ملی، قسمتی از تلاش هایش برای صعود به جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان بود. البته دادکان گاهی در امور فنی تیم ملی هم دخالت می کرد(!) خودش در سال ۱۳۸۴ به یکی از روزنامه های ورزشی گفته بود با «وحید هاشمیان» در آلمان صحبت کرده تا او را برای بازگشت به تیم ملی قانع نماید. در صورتیکه «برانکو ایوانکوویچ» در همان دوره، پرونده حضور این بازیکن در تیم ملی را مختومه قلمداد کرده بود.
البته برای حضور «فریدون زندی» در تیم ملی هم موفق بود و با رایزنی او «زندی» که می توانست برای تیم ملی آلمان هم بازی کند تیم ملی ایران را انتخاب نمود. شاید تنها جایی که از پادرمیانی یا اعمال فشار به کادر فنی تیم ملی پشیمان شد، بازگرداندن «خداداد عزیزی» به تیم ملی بود. بهترین راه حل داریوش مصطفوی و دادکان برای رسیدن به جام جهانی «زندگی در زمان حال» بود.
کفاشیان؛ ترکیبی از دو مدیریت ورزشی و سیاسی _ اقتصادی
«علی کفاشیان» ورزشکار بود اما نه فوتبالیستی مانند مصطفوی یا دادکان، بلکه دوومیدانی کار. مدیریت اقتصادی را بلد بود اما نه به اندازه صفایی فراهانی. با ترکیبی از دو مدیریت ورزشی و سیاسی _ اقتصادی به ریاست فدراسیون فوتبال رسید. مهم ترین برنامه های مدیریتی او، روی زیرساخت هایی متمرکز شد که از سال ۱۳۸۱ تا شروع مدیریتش در فدراسیون یعنی سال ۱۳۸۶ از یاد رفته بود. بازسازی و تجهیز کمپ تیم های ملی و مدون کردن برنامه لیگ های پایه، مهم ترین هدف کفاشیان بود.
البته در حوزه همسان سازی و نظارت بر مدارس فوتبال شکست خورد اما تیم های ملی نوجوانان و جوانان را متحول کرد. در سالهای اولین مدیریتش، با اعمال فشارهای مستقیم از طرف سازمان وقت تربیت بدنی برای عزل و نصب مربیان ملی روبرو بود. این مساله را بارها یکی از مربیان معزول شده تیم ملی اعلام نمود و حتی در سال ۱۳۹۰، کفاشیان در یک برنامه تلویزیونی اظهار داشت: «گاهی وقت ها من اختیار برداشتن این لیوان از روی میز خودرا نداشتم.»
بازسازی و تجهیز کمپ تیم های ملی و مدون کردن برنامه لیگ های پایه، مهم ترین هدف کفاشیان بوداو موفق شد «کارلوس کی روش» را جانشین «افشین قطبی» کند. این شاید مهم ترین و موثرترین عامل برای راهیابی تیم ملی به جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل بود. شاید اگر او برای ادامه ریاست و کم کردن اختیارات سازمان تربیت بدنی وقت، وزارت ورزش و همین طور دولت ها برای دست بردن در چیدمان فدراسیون فوتبال تلاش نمی کرد، هیچ گاه نامش در لیست مدیرانی که جام جهانی را تجربه کرده اند، نمی شد. در حقیقت باید گفت کفاشیان محصولی دو گانه از مدیریت صفایی فراهانی و دادکان بود؛ هر چند به اندازه هیچ یک از این دو نشد اما کوشش کرد به قسمتی از هر دو هدف برسد؛ هم دوراندیشی، هم ویترین زیبا.
تاج، الگوبرداری روش مدیریتی کفاشیان
اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ بود که «مهدی تاج» مرد همیشه نایب رییس کفاشیان، رییس فدراسیون فوتبال شد و کفاشیان نایب رییس او. تاج به جز در چیدمان دپارتمان ها و کمیته های فدراسیون فوتبال، حدودا از روش مدیریتی کفاشیان پیروی کرد. دست نزدن به موقعیت کی روش و کادر فنی تیم ملی. حتی در نوع مواجهه با حواشی این مربی پرتغالی، از روش های کفاشیان استفاده نمود. صعود تیم ملی به جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه در دوران مدیریت تاج، نسبت به ادوار گذشته کم نظیر بود و کی روش اولین مربی تاریخ فوتبال ما بود که دو دوره متوالی تیم ملی را به جام جهانی رساند.
تاج به جز در چیدمان دپارتمان ها و کمیته های فدراسیون فوتبال، حدودا از روش مدیریتی کفاشیان پیروی کرد
پیش از جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه، راحت ترین صعود به جام جهانی مربوط به دوره ریاست دادکان و بازی های انتخابی جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان بود. در مرحله نهایی بازی ها، ایران یک دیدار قبل از اختتام بازی ها، صعودش به جام جهانی را جشن گرفت اما این دفعه در صورتیکه دو بازی پایانی نمایشی بود، بدون شکست و در صورتیکه تنها در بازی آخر مقابل سوریه دروازه تیم ملی باز شد، به جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه صعود کردیم. مهم ترین نقش تاج، حفظ هارمونی قدیمی و دست نبردن در کادر فنی تیم ملی بود. کاری که شاید برای خیلی از مدیران دشوار باشد.
عزیزی خادم: سریع ترین صعود تاریخ یک تیم آسیایی به جام جهانی
در اسفندماه ۱۴۰۰ «شهاب الدین عزیزی خادم» به عنوان شانزدهمین رییس فدراسیون فوتبال ما بعد از انقلاب برگزیده شد و فدراسیونی را از تاج تحویل گرفت که با مربیگری «مارک ویلموتس» تیم ملی در مسابقات مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، در بازی با هنگ کنگ ۲ بر صفر و مقابل کامبوج با نتیجه پرگل ۱۴ بر صفر پیروز شد اما در بازی مقابل بحرین یک بر صفر و در بازی بعد برابر عراق ۲ بر یک مغلوب و همین موجب انتقادهای شدید شد تا فدراسیون فوتبال قرارداد ویلموتس را فسخ کند.
رسانه های داخلی از عزیزی خادم به عنوان کسی که «فوتبال کشور را در بن بست قرار داده» یاد کرده انددر دوران ریاست عزیزی خادم، سومین صعود پی در پی تیم ملی به جام جهانی که سریع ترین صعود تاریخ یک تیم آسیایی به جام جهانی بود، رقم خورد. از زمان انتخاب عزیزی خادم به عنوان رییس فدراسیون فوتبال، بحث ارتباط او با رمال و جادوگرها و تأثیر بر تصمیم هایش عنوان شد. البته وی در چند مصاحبه، این بهتان ها را رد کرد اما در بیشتر مصاحبه هایش «حمایت، هدایت و رحمت الهی»، «الطاف خفیه الهی» و «دعای خوبان عالم» را از دلیلهای پیروزی های تیم ملی فوتبال مقابل حریف ها دانست که با انتقاد اهالی فوتبال و رسانه ها همراه شد.
در بهمن ۱۴۰۰، سلسله ای از اشتباه های مدیریتی و ابهام های مالی و اقتصادی توسط عزیزی خادم جدی شدن طرح عزل او شد. رسانه های داخلی از عزیزی خادم به عنوان کسی که «فوتبال کشور را در بن بست قرار داده» یاد کرده اند. همین طور حذف باشگاه های استقلال و پرسپولیس از لیگ قهرمانان آسیا و عدم جایگزینی این دو در دوران مدیریت او رخ داد.
منبع: bartariha.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد صعودهای تیم ملی به جام های جهانی رئیسان فدراسیون چه نقشی داشتند؟