رویایی که خاکستر شد
حالا که مذاکرات به نقطه حیاتی و سخت تصمیم گیری سیاسی غرب رسیده، دولت «جو بایدن» تمرکز پیام رسانی های عمومی خودرا روی حمله به ترامپ رییس جمهوری سابق آمریکا به سبب خروجش از برجام گذاشته و زبان به اعتراف شکست تحریم ها گشوده است.
آمریکا به راهبرد برجام شکنی اشتباه دولت ترامپ اعتراف کرده، برای اینکه موجب کاهش تعهدهای برجامی ایران همچون کاستن همکاری ها با آژانس بین المللی انرژی اتمی، سرعت بخشیدن به کارهای هسته ای ایران، رساندن غنی سازی به ۶۰ درصد و همین طور چرخش به شرق شده است.
از ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ که برخلاف هشدارهای اعضای برجام و انتقادهای بین المللی، ترامپ بصورت یکجانبه از برجام خارج شد و به اعمال تحریم ها در قالب کارزار «فشار حداکثری» اقدام کرد؛ هیچکدام از اهداف آمریکا چه در حوزه تغییر رفتار ایران در منطقه و یا در مورد امضای توافق ثانویه محقق نشده است.
«آمریکا به راهبرد برجام شکنی اشتباه دولت ترامپ اعتراف کرده برای اینکه موجب کاهش تعهدهای برجامی ایران همچون کاستن همکاری ها با آژانس بین المللی انرژی اتمی، سرعت بخشیدن به کارهای هسته ای ایران، رساندن غنی سازی به ۶۰ درصد و همین طور چرخش به شرق شده است. ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، بعد از گذشت سه سال از کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ مقابل ایران، ۶ بهمن ماه به نمایندگی از دولتش زبان به اعتراف گشود که «فشار حداکثری شکست خورده و تحریم ها به هدف نرسیده است.»
وی گفت، دولت قبلی برای ما انتخاب های بسیار بدی به جا گذاشت؛ کارزار فشار حداکثری یک شکست خفت بار بود و هر وعده ای که داد، برعکسش محقق شد. در حال حاضر ما به دنبال بازگشتی دوجانبه به پایبندی هستیم اما همه گزینه ها را هم بررسی می نماییم. تعامل مستقیم با ایران در حوزه برجام یا مسائل دیگر پربارتر خواهد بود.
«آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا نیز اوایل دی ماه در یک نشست خبری ضمن انتقاد از تصمیم دولت قبلی این کشور برای خروج از توافق هسته ای، اظهار داشت: حالا به سبب یکی از چیزهایی که به گمانم از بدترین تصمیم های اتخاذ شده در سیاست خارجی آمریکا در یک دهه اخیر بوده است، در موقعیت فعلی قرار داریم و آن تصمیم خروج از توافق هسته ای ایران، برجام بوده است، توافقی که برنامه هسته ای ایران را محدود کرده بود.
شلیک به پا، فرقی نمی کند چپ یا راست!
همان زمان «میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در نهادهای بین المللی مستقر در وین در توئیتی نوشت: در واقع! تصمیم برای خروج از برجام مثل شلیک به یکی از پاهای آمریکا بود، حال فرقی نمی کند که پای چپ بود یا پای راست.
چهارم مردادماه نیز «رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران همین اعتراف ها را به زبان آورد و به شکست تحریم ها اذعان کرد.
او در گفت و گو با شبکه «ام اس ان بی سی»، ضمن تکرار ادعای آمادگی دولت بایدن برای بازگشت به برجام گفته بود، کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ مقابل ایران به گونه ای وحشتناک شکست خورد و این مساله به منافع آمریکا لطمه زد.
مالی اضافه کرد: ما در وضعیتی از طرف دولت قبلی قرار گرفته بودیم که بایدن تصمیم گرفت باید به آن اختتام دهیم؛ یعنی کارزار فشار حداکثری ترامپ مقابل ایران که به شیوه بدی شکست خورد و به منافع آمریکا هم خسارت زد.
اما دموکرات ها در اعتراف به شکست آمریکا برای پیشبرد استراتژی فشار حداکثری بر تهران تنها نبودند و سران جمهوریخواه نیز در لفافه به این ناکامی اعتراف می کنند. پمپئو وزیر خارجه ترامپ که خود مجری این پروژه بود پس از اختتام دولت ترامپ به ناتوانی آمریکا در مقابل ایران اذعان کرد و گفت «در خصوص وادار کردن تهران به کوتاه آمدن و وارد شدن ایران به توافقی که واقعا مانع از دستیابی به سلاح هسته ای شود، همه آنچه که امیدوار بودیم به دست می آوریم، حاصل نشد.»
۲۳ دی ماه، «جن ساکی» سخنگوی دولت دموکرات بایدن، همزمان با رسیدن مذاکرات میان ایران و گروه ۱+۴، دولت ترامپ را مقصر مشکلات فعلی درباره برجام به سبب خروج از این توافق بین المللی دانست.
سخنگوی کاخ سفید گفت، به سبب خروج دولت ترامپ از برجام، آمریکا بصورت کامل در جامعه بین المللی منزوی شده بود.
ترک برجام و بازگرداندن تحریم ها
ترامپ وقتی اردیبهشت ماه سال ۹۷ بطور رسمی برجام را ترک کرد، در چند مرحله همه تحریم ها قبلی را بازگرداند. وی ابتدا در اواسط خرداد ۹۷ معاملات دلار، طلا و فلزات گرانقیمت و همین طور صنعت خودرو و فروش هواپیما به ایران را هدف قرار داد. دور دوم تحریم های آمریکا (۱۴ آبان ماه همان سال) بخش صنعت نفت، مبادلات بانکی، کشتیرانی، خدمات بیمه ای و بخش انرژی را هدف قرار داد.
البته ترامپ چند بازه زمانی مختلف را بمنظور معافیت برای خریداران عمده نفت ایران در نظر گرفت و به تمدید آن اقدام نمود. رییس جمهوری سابق آمریکا در نهایت همه معافیت ها را برداشت تا در امتداد فشار حداکثری بر تهران، صادرات نفت ایران را به صفر برساند.
ناتوانی ترامپ در تحقق سیاستش، موجب شد خیلی از مهره های کلیدی همچون «برایان هوک» رییس «گروه اقدام ایران» را در وزارت امور خارجه برکنار کند؛ او کسی بود که برای تنگ تر کردن حلقه تحریم و به صفر رساندن صادرات نفت ایران منصوب شده بود.
در واقع تحریم صادرات نفت ایران در دولت ترامپ بیش از هر تحریم دیگری مورد توجه کاخ سفید قرار گرفت. بااینکه صادرات نفت ایران هیچ وقت متوقف نشد اما حجم بالایی از فروش آن به سبب محدودیت های نفتی و بانکی کم شد.
روی دیگر سکه و کاهش تعهدات ایران
۱۸ اردیبهشت ۹۸ اما روی دیگر سکه رقم خورد. ساعت شنی صبوری راهبردی ایران در مقابل بدعهدی و بی عملی شرکای برجام در قبال نقض صریح توافق هسته ای به پایان رسید و ایران در سالروز خروج یکجانبه آمریکا از برجام بصورت رسمی قسمتی از تعهدهای برجامی خودرا _ که با تائید آژانس بین المللی انرژی اتمی در طول سه سال قبل بصورت دقیق و کامل انجام داده بود _ کم کرد.
کاهش تعهدهای برجامی در پنج گام با هدف متوازن سازی تعهدها، رساندن غنی سازی به ۶۰ درصد، تولید فلز اورانیوم با خلوص ۲۰ درصد، کاستن از همکاری ها با آژانس و تصمیم هایی از این دست برای فشار به غرب برای لغو تحریم ها انجام شد.
تروریسم اقتصادی و انسانی
وسعت تروریسم اقتصادی و انسانی آمریکا تا جایی پیش رفت که با وام پنج میلیارد دلاری ایران برای مقابله با کرونا از صندوق بین المللی پول برای تامین دارو و تجهیزات درمانی و بیمارستانی مخالفت کرد.
در مجموع، آمریکای ترامپ با ابزار تحریم، به ترور اقتصادی مقابل ایران اقدام نمود. با وجود این که رییس جمهوری آمریکا در ظاهر برای صادرات اقلام بشردوستانه و دارویی به ایران استثنا قائل شد اما به سبب تحریم شبکه بانکی، ایران در حقیقت در این موارد نیز تحریم شد. حال این که با توجه قربانیان بیش از پیش کرونا در ایران و جهان، ضرورت دسترسی ایران به دارو بیش از گذشته احساس می شد.
در واقع اقدام آمریکا از تحریم فراتر رفت، او دست به جنایت مقابل بشریت زد. آنها فقط صنایع حساس ایران را تحریم نکردند بلکه زندگی مردم، مواد غذایی و نیازمندی های مردم مورد تحریم قرار گرفت؛ حتی روزهایی، به سبب فشارها، برخی کالاهای اساسی کمیاب شد.
دولت ترامپ بمنظور وادار کردن ایران به بازگشت به میز مذاکره، از برجام خارج شد و لیست طولانی تحریم های اقتصادی را که برمبنای توافق لغو شده بود، باردیگر به اجرا گذاشت. کاخ سفید همچنان در کوشش برای کشاندن تهران به مذاکرات جدید، سیاست تحمیل محدودیت های بیشتر بر اقتصاد ایران را دنبال کرد و بر ین اساس نزدیک به ۱۵۰۰ مورد تحریم جدید مقابل ایران اعمال کرد.
واقع گرایان در آن زمان پیش بینی کردند، احتمال مقاومت ایران در مقابل خواسته های دیکته شده ایالات متحده بسیار بالاتر از احتمال تسلیم شدن در مقابل آنها بود و ایرانیها مقاومت کردند: ذخایر اورانیوم با غنای پایین ایران بطور تصاعدی افزوده شد برای اینکه دانشمندان، سانتریفیوژهای پیشرفته تری را نصب کردند؛ تهران باردیگر غنی سازی اورانیوم تا ۲۰ درصد را شروع کرد و تا ۶۰ درصد پیش رفت. بطور خلاصه، آنچه که طرفداران استراتژی فشار حداکثری می خواستند به دست آورند، به هدفی دوردست تر تبدیل شد.
ایران با وجود مقاومت، بعد از آن بود که با چالش های ناشی از تحریم همچون بلوکه شدن پول های خود به ارزش ده ها میلیارد دلار در حساب های بانکی خارج از کشور مواجه شد؛ برای فروش نفت خام به مشتریان سنتی به سختی افتاد و صادرات نفت خام ایران بین سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۲۰ حدود ۷۵ درصد کم شد. همین طور نگرانی از قطع دسترسی به نظام مالی ایالات متحده شرکت های اروپایی را به متوقف کردن پروژه هایشان در ایران تشویق کرد.
دور زدن تحریم ها
اواخر آذر ماه ۹۹ روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» گزارش داد، ایران در ماه های اخیر، تحریم های ایالات متحده را دور زده و نفت بیشتری را به چین و دیگر کشورها صادر کرده است. این روزنامه نوشت: افزایش صادرات نفت به اقتصاد بحران زده ایران کمک کرده و کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ مقابل تهران را تضعیف می کند.
۳۰ دی ماه امسال، چین آمار واردات رسمی نفت از ایران را منتشر نمود و یک مقام ایران اظهار داشت که تحریم های نفتی و بانکی آمریکا بی اثر شده است. بر طبق آمار انتشار یافته توسط سازمان گمرک چین، این محموله بزرگ نفتی شامل بیش از ۲۶۰ هزار تن (حدود ۱.۸ میلیون بشکه) نفت خام ایران بود که بتازگی به بنادر این کشور تحویل گردید.
روزنامه وال استریت ژورنال نیز پنجم بهمن در گزارشی نوشت: علاوه بر «ریچارد نفیو» که به معمار تحریم های ایران معروف است، بعنوان یک عضو کلیدی هیات آمریکایی در مذاکرات وین، دو نفر دیگر به سبب اختلاف نظر از تیم مذاکره کننده خارج شدند.
گزارش اوپک از میزان تولید نفت ایرانتحریم با ذهنیت گانگستری
«بردلی بلانکنشیپ» کارشناس آمریکایی در زمینه بین الملل درباره تحریم ها به پژوهشگر ایرنا اظهار داشت: «تحریم های ایالات متحده دقیقاً همانطور که مقام های این کشور در اسناد از طبقه بندی خارج شده اعتراف کرده اند و حتی گاهی آشکارا در رسانه ها بیان شده است، برای این هدف به کار گرفته می شوند که دولت ها را بی ثبات کنند و برای دامن زدن مخالفت مردم با دولت های خود طراحی شده اند.
«تحریم های آمریکا با ذهنیتی گانگستری وضع می شود؛ کاخ سفید برای تحریک مردم مقابل دولت هایشان از تحریم استفاده می نماید. این رفتار چیزی شبیه فیلم های مافیایی است که در آن گانگسترها را می بینید که با هم دشمنی دارند، بدین سبب آنها خانواده دشمن خودرا بعنوان اهرم فشار می ربایند. این ذهنیت گانگستری مشابه همان کاری است که ایالات متحده انجام می دهد.»
روسیه و چین توانایی به چالش کشیدن ایالات متحده از نظر نظامی را دارند و درحال کوشش برای توسعه یک شبکه مالی بین المللی مستقل برای دور زدن تحریم های ایالات متحده و جایگزین هایی برای سوئیفت و دلار آمریکا هستند.
البته، تحریم ها هنوز هم در بعضی از مکان های لطمه پذیر مانند یمن و افغانستان تاثیر خودرا دارند اما این روند غیرقابل انکار است که تحریم های ایالات متحده درحال از دست دادن کارآمدی (دندان های) خود هستند.»
رویای خاکستر شده
در حال حاضر شاهد شکل گیری اتحادهای نظامی بین ایران، چین و روسیه هستیم. سیاست های تحریمی ایالات متحده، از قضا، با تقویت اتحادها که روزی نظام جهانی چند قطبی و چندجانبه را مستحکم می کردند، حالا نابودی هژمونی جهانی ایالات متحده را تسریع کرده اند. این روند بجای آنکه کشورها را از هم دور کند، آنها را به یکدیگر نزدیکتر کرده است.
دیدگاه های کارشناسان از واقعیت ها این است که اهرم های سختی که ایالات متحده برای تأثیرگذاری بر رویدادهای جهانی استفاده می نماید، رو به زوال است. ایالات متحده هر تلاشی را هم انجام دهد اما نمی تواند مانع روند پوسیدگی و تباهی خود شود. شاید ایالات متحده یک قدرت نظامی باقی بماند اما در واقعیت این کشور حالا در راه شکست در رقابت جهانی قرار دارد. ایالات متحده دیگر نمی تواند بوسیله تحریم های یکجانبه قدرت خودرا بر جهان حفظ کند.
دیگر، رویای آمریکا خاکستر شده، نه فقط تحریم ها کم اثر شده و فروپاشیده بلکه کسانی که معمار و موسس دیوار تحریم ها بودند، از هم فروپاشیدند. جدا شدن سه عضو تیم مذاکره کننده این کشور در مذاکرات غیرمستقیم وین، به ریاست رابرت مالی، نشانه هایی از این پوسیدگی است. پوسیدگی استراتژی کارزار فشار حداکثری بر ایران.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد رویایی که خاکستر شد