کرونا آمار اهدای عضو را نصف کرد!
برتریها: روزنامه شهروند در گزارشی آورد: درک مرگ مغزی از الزامات رضایت خانواده ها به پیوند اعضای عزیزان آنهاست که اگر به این آگاهی و درک درست در جامعه برسیم، در آن لحظه های پر از غم همچنان بهترین تصمیم گرفته می شود.
در ادامه گزارش ۲۲ دی روزنامه شهروند آمده است: بیست وپنج هزار بیمار در کشور چشم انتظار پیوند عضو هستند. این در حالیست که تنها ۲۵-۲۷درصد از مرگ های مغزی در کشور ما به اهدای عضو ختم می شود. مهم ترین عامل بازدارنده در آمار پایین اهدای عضو در بیشتر جوامع، نبود آگاهی از مفهوم درست مرگ مغزی است. عموم جامعه تصور می کنند در وضعیت بروز مرگ مغزی، ممکنست امیدی به بازگشت به زندگی وجود داشته باشد، این در حالیست که مرگ مغزی، برگشت ناپذیر است.
برای متوفی مرگ مغزی شده فرصت محدودی وجود دارد تا با اهدای اعضای بدنی که با دستگاه کار می کند، به یک انسان دیگر زندگی هدیه کند. هر لحظه از این زمان بگذرد، کیفیت اعضای قابل اهدا کم می شود و فرصت طلایی از دست می رود. مدیر فرهنگی واحد فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری معتقد می باشد اگر جامعه ما دانش و آگاهی کافی از مرگ مغزی و اهدای عضو داشته باشد و تفاوت بسیار زیاد این حالت با حالت های مشابه مثل کما، سکته مغزی، زندگی نباتی و انسان قفل شده را بشناسد، اساسا در پذیرش مرگ مغزی و اهدای عضو سریع تر و بهتر به نتیجه می رسیم.
خانواده اهدای عضو در ایران ۹هزار و ۳۰۰ نفر عضو دارد. مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایران بتازگی عنوان نمود ۲۵هزار بیمار در کشور چشم انتظار پیوند عضو هستند و در هر شبانه روز ۷ تا ۱۰نفر از هموطنان ما به سبب تامین نشدن عضو پیوندی، جان خودرا از دست می دهند.
با افزایش ۳۰درصدی اهدای عضو، همه منتظران پیوند زنده می مانند
درک مرگ مغزی از الزامات رضایت خانواده ها به پیوند اعضای عزیزان آنهاست که اگر به این آگاهی و درک درست در جامعه برسیم، در آن لحظه های پر از غم همچنان بهترین تصمیم گرفته می شود. مدیرعامل انجمن اهدای عضو معتقد می باشد با افزایش ۳۰درصدی اهدای عضو افراد مرگ مغزی، می توان همه بیماران چشم انتظار پیوند کشور را از مرگ و معلولیت نجات داد. اهدای عضو مقوله ای چند فاکتوری است که باید در وضعیت خیلی مشکل و غم بار، خانواده های متوفی به این تصمیم بزرگ و خداپسندانه برسند. این که چه کسی کاندیدای دریافت عضو پیوندی می شود و فرآیند رضایت و هماهنگی و انتقال عضو چه شرایطی باید داشته باشد را در گفت و گو با دکتر احسان علی بیگی، مدیر فرهنگی واحد فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری مطرح کردیم.
او در توضیح این که اصولا چه کسانی در فهرست انتظار دریافت عضو قرار می گیرند، توضیح می دهد: «بیماری که گرفتار نارسایی ارگان حیاتی شده و درمان های معمول پاسخگوی نیاز بیمار نیست، در صورت مناسب بودن وضعیت بالینی برای دریافت عضو، کاندیدا می شود و به طورقطع باید عضو پیوندی دریافت کند، بدین سبب بیمار در فهرست انتظار پیوند قرار می گیرد.» درک مرگ مغزی از الزامات رضایت خانواده ها به پیوند اعضای عزیزان آنهاست که اگر به این آگاهی و درک درست در جامعه برسیم، در آن لحظه های پر از غم همچنان بهترین تصمیم گرفته می شود. مدیرعامل انجمن اهدای عضو معتقد می باشد با افزایش ۳۰درصدی اهدای عضو افراد مرگ مغزی، می توان همه بیماران چشم انتظار پیوند کشور را از مرگ و معلولیت نجات داد.
مدیر فرهنگی واحد فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری با این مقدمه به «شهروند» می گوید: «لیست انتظار یعنی ضرورت برای دریافت عضو پیوندی؛ به بیان دیگر همه کسانی که در این فهرست قرار می گیرند، شرایط حاد دارند و مسأله دریافت عضو برایشان مهم است. گاهی بیمار نیازمند پیوند، در فهرست اضطرار قرار می گیرد. کسانی که در فهرست اضطرار قرار می گیرند، شرایط بمراتب وخیم تری داشته و موقعیت آنها برمبنای شرایط لحظه ای گزارش می شود. برای مثال بیماری که نیاز به پیوند کبد دارد، ممکنست شرایطش وخیم تر شود و آزمایش ها نشان بدهد او باید در حالت اضطرار دریافت عضو قرار بگیرد. در این صورت بلافاصله اعلام اورژانس کشوری شده تا عضو پیوندی متناسب با شرایط وی در سریع ترین زمان ممکن پیدا شود.»
توسعه زیرساخت های پیوند اعضا
دکتر احسان علی بیگی توضیح می دهد: «همه ۲۵هزار نفری که در فهرست انتظار هستند نیازمند عضو پیوندی هستند.»
برای توسعه اهدای عضو، هم مباحث فرهنگی خیلی مهم هستند و هم گسترش زیرساخت ها برای فرآیند پیوند. این که ما در مراکز استانها امکانات عمل جراحی پیوند عضو را داشته باشیم و هماهنگی های خوبی برای رسیدن عضو پیوندی در کمترین زمان صورت بگیرد، بسیار حائز اهمیت می باشد.
زمان یکی از اصلی ترین فاکتورها برای اهدای عضو فرد مرگ مغزی شده است
یکی از مهم ترین موضوعات در پروسه اهدای عضو، ارتقای فرهنگ اهدای عضو است که کشور ما در این مساله بسیار پیشرفت کرده و به صورتی فرهنگ اهدای عضو در بین جامعه شناخته شده است. با این وجود هنوز هم در کل ایران ۲۵ تا ۲۷درصد مرگ های مغزی به اهدای عضو ختم می شود و در هر شبانه روز ۷ تا ۱۰ نفر از هموطنان به سبب تامین نشدن عضو پیوندی، جان خودرا از دست می دهند.
در زمان بروز مرگ مغزی کنترلی بر اعضا وجود ندارد
اینکه خانواده متوفی آمادگی این مساله را داشته باشد که با شناخت مرگ مغزی، ارتباط مناسبی با تیم پزشکی تایید مرگ مغزی برقرار و اعلام رضایت کند، اساسا تاثیر به سزایی در برداشت تعداد عضوهای بیشتر و با کیفیت بهتر خواهد داشت. در حقیقت در زمان بروز مرگ مغزی کنترلی بر اعضا وجود ندارد و اعضا به سرعت عملکرد خودرا از دست می دهند و نمی توان بازه زمانی دقیقی برای نگهداری اعضا اعلام نمود. بنا بر این هرچقدر سریع تر فرآیند اعلام رضایت خانواده و تایید تیم پزشکی و... برای انجام پیوند اعضا جلو برود، تعداد اعضای بیشتر و با کیفیت بهتری برداشت می شود.
معادل دقیق برای مفهوم مرگ مغزی در زبان فارسی نداریم
در بحث رسانه و فرهنگ سازی اهدای عضو وظیفه سنگینی بر دوش خبرنگاران و روزنامه نگاران قرار دارد تا این آگاهی را به جامعه بدهند. برای مثال وقتی گفته می شود فرد فوت شده و مرده است، اطرافیان از بازگشت او به زندگی قطع امید می کنند. درحالی که وقتی به خانواده اطلاع داده می شود که فرد مرگ مغزی شده، به سبب این که کلمه مناسبی برایش وجود ندارد تا خانواده بداند مرگ مغزی هم همان مرگ است، تصور می شود امیدی به بازگشت وجود دارد. بگفته دکتر علی بیگی حتی قید کردن کلماتی پشت بند مرگ مغزی مثل «بیمار مرگ مغزی» اشتباه است. برای اینکه وقتی گفته می شود «بیمار مرگ مغزی» خانواده انتظار دارند عزیزشان با بهره گیری از سرم و قرص و دارو و متدهای درمانی به زندگی برگردد، درحالی که در مرگ مغزی دیگر هیچ امیدی به بازگشت وجود ندارد. حیات نباتی و انسان قفل شده و کما هیچ کدام با مرگ مغزی هم خانواده نبوده و در آنها درجاتی از درک و شعور و علائم حیاتی در انسان وجود دارد. اما در مرگ مغزی فرد عملا فوت شده و مرده حساب می آید. در حقیقت اعضای پیکر شخص فقط و فقط با دستگاه قابل نگهداری است و قرار نیست او به زندگی برگردد. به همین علت درک تفاوت بین این مفاهیم و انتشار اخبار درست در این مقوله بسیار اهمیت دارد.
رضایت اولیای دم، شرط نهایی برای برداشت عضو است
کارت اهدای عضو، مجوزی است که نشان میدهد متوفی مرگ مغزی شده، در زمان حیاتش به اهدای عضو فکر می کرده و علاقمند بوده اگر پس از مرگ اعضای بدنش قابل استفاده برای دیگری است، برای فرآیند اهدای عضو اقدام گردد.
اما آیا فقط داشتن کارت اهدای عضو، برای مبادرت به این کار کافی است؟ علی بیگی توضیح می دهد: «کارت اهدای عضو در بیشتر کشورها، خصوصاً کشور خودمان جنبه رضایت قلبی خود شخص در زمان حیات را دارد؛ ولی اگر فردی گرفتار مرگ مغزی شود، چه کارت اهدا داشته باشد و چه نداشته باشد، درهرصورت رضایت کتبی اولیای دم شرط اصلی و نهایی برای تایید برداشت عضو است.»
به بیان دیگر فرآیند اهدای عضو با رضایت کتبی اولیای دم و در حضور نماینده قوه قضائیه و نماینده پزشکی قانونی و نماینده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تکمیل می شود.
همه مردم عزیز کشورمان می توانند برای ثبت نام و دریافت کارت اهدای عضو به سامانه اهدا به آدرس www.ehda.ir مراجعه نموده و در قسمت ثبت نام بعد از تکمیل فرم، کارت اهدای عضو را دریافت نمایند. صدور این کارت به منزله قطعی شدن ثبت نام و اعلام رضایت قلبی شخص در زمان حیات است.
انکار مرگ، یکی از مهم ترین عوامل بازدارنده اهدای عضو
انکار مرگ در موضوع مرگ مغزی یعنی طولانی ترشدن فرآیند، شناسایی، رضایت، انتقال و... علی بیگی می گوید: «انکار مرگ جزو پارامترهایی است که در کشور ما تاثیر به سزایی در کاهش یا به نحوی کم شدن آمار اهدا دارد. درحالی که ما مردمی نوعدوست داریم که علاقه زیادی به کمک به همنوع دارند و این را بارها در بحبوحه های زلزله و حوادث مختلف نشان داده اند. همبستگی مردم در بحران ها بسیار زیاد است و بنا بر این هم انتظار داریم در موضوع مرگ مغزی هم این اتفاق بیفتد.»
به علاوه به توضیح مدیر فرهنگی واحد فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی بیمارستان مسیح دانشوری در کشور ما عوامل بازدارنده دیگری در مقوله اهدای عضو وجود دارد که یکی از آنها وجود سخت ترین سیستم شناسایی تایید و رضایت است: «در سایر کشورها فقط تایید یک متخصص نورولوژی نسبت به مرگ مغزی کافی است. ولی در ایران زمانی که در بیمارستان مبدا، شناسایی اتفاق می افتد، مشاوری که نسبت به این مساله آموزش دیده بر بالین متوفی مرگ مغزی شده حاضر شده و معاینات بالینی انجام می شود که گزارشی از شرایط شخص است. نوار مغزی در بیمارستان مبدا گرفته می شود و اگر شرایط شخص مشابه طیف مرگ مغزی باشد، با رضایت خانواده همراه با تجهیزات آمبولانس و یک متخصص بی هوشی به واحد فراهم آوری منتقل می شود. چهار پزشک متخصص جراح داخلی، مغز و اعصاب و متخصص بیهوشی و متخصص داخلی از وزارتخانه می آیند و جداگانه فرد را معاینه می کنند و باردیگر نوار مغزی گرفته می شود. پزشکی قانونی هم بر کل روند کار نظارت دارد. اگر جمع بندی این تیم به مرگ مغزی دلالت داشته باشد، تازه مرگ مغزی اعلام می شود و وارد فرآیند رضایت در حضور نماینده قوه قضائیه می شویم. به بیان دیگر این فرآیند سخت گیرانه فقط در کشور ما اتفاق می افتد که اگر مردم از آن آگاهی داشته باشند، به لحاظ پزشکی به آسانی می توانند به آن اعتماد کنند.»
ایران در بین ۳۵ کشور برتر در اهدای عضو
ایران در جامعه بین الملل چه جایگاهی در حوزه اهدای عضو دارد؟ آخرین آمار طبق گزارش WORLDWIDE ACTUAL DECEASED ORGAN DONORS که به سال ۲۰۲۰ برمی گردد، نشان میدهد ایران در بین ۳۵ کشور اول در حوزه اهدای عضو قرار دارد. آمریکا اول است و اسپانیا در جایگاه دوم جهان قرار دارد. استونی و پرتغال به ترتیب سوم و چهارم هستند که بگفته علی بیگی این آمار برمبنای PMP (میزان اهدا به ازای یک میلیون نفر) گزارش می شود. «این را هم باید در نظر بگیریم که PMP برمبنای جمعیت تحت پوشش هر کشور محاسبه می شود. البته همه گیری کرونا در دو سال قبل در کاهش میزان اهدای عضو در ایران به شدت موثر بوده است، بطوریکه تا یک سال پیش از کرونا، یعنی سال ۲۰۱۹، PMP ایران حدودا ۱۴، ۳۴ بود که در دوران کرونا یعنی سال ۲۰۲۰ به ۷.۸ رسید که خوشبختانه در سال ۲۰۲۱ باردیگر PMP ایران به ۱۰.۷ رسید.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد کرونا آمار اهدای عضو را نصف کرد!