مترو، وسیله امن حمل و نقل و فرصتی برای اشتغال زنان به گزارش برتریها روزنامه اعتماد در یادداشتی نوشت: زنان نیازمند منابع مالی هستند و فروش اجناس دست ساخته یا خرده فروشی و... برای آنها فرصتی برای تأمین نیازهای اقتصادی برای ادامه زندگی خود و خانوده شان است. در ادامه یادداشت ۱۵ آذر ۱۴۰۰ روزنامه اعتماد به قلم زهرا نژاد بهرام می خوانیم: مترو وسیله ای حمل و نقلی متعلق به قرن بیستم است که علاوه بر جابه جایی فرصتی برای تعامل است. مترو وسیله ای سریع برای مقصدهای بلند است که از زیر زمین شهر را می شکافد و راه را برای حرکت مسافرین می گشاید. این تصویر از مترو بعنوان وسیله حمل و نقل سریع دارای خصوصیت های خاص برای زنان هم هست. بر طبق برخی آمارها از ۲۰ میلیون سفر روزانه تهران، ۱۲ میلیون سفر با حمل و نقل عمومی انجام می شود که سهم زنان در آن حدود ۳ میلیون یا ۲۶ درصد است. همین طور از ۳ میلیون مسافرت روزانه مترو هم بیش از ۲۵درصد زنان هستند. در برخی مطالعات گفته شده بیش از ۶۰ درصد سفرهای روزانه در تهران با بهره گیری از حمل و نقل عمومی انجام می شود و به عبارتی از ۸.۵ میلیون نفر جمعیت تهران ۵ میلیون نفر بصورت مرتب و مستمر از وسایل نقلیه عمومی شامل مترو، اتوبوس و تاکسی استفاده می نمایند. البته بقیه شهروندان هم به تناسب و تناوب از وسایل نقلیه همگانی بهره می برند. سهم مترو به سبب سرعت و فراگیری بستری مطلوب برای حرکت و جابه جایی زنان در شهر است، خصوصا آنکه قسمتی از واگن های آن به زنان اختصاص دارد و این خود فرصتی برای احساس آرامش و امنیت است و می تواند قسمتی از نگرانی های زنان را مرتفع کند. براساس مطالعه ای درباره «جداسازی زنان و مردان در اتوبوس و مترو»، اکثریت پاسخگویان از «جداسازی زن و مرد در اتوبوس و مترو» رضایت داشته اند. ۶۶درصد از پاسخگویان رضایت را از این مساله بیان کرده اند و در مقابل ۱۵درصد از این جداسازی ناراضی اند. (۱) این مهم نشانگر آن است که زنان احساس می کنند با جداسازی فضای اتوبوس و مترو شاید بهتر بتوانند احساس امنیت کنند. البته این مسئله مربوط به فضاهای عمومی از این دست است، اما در فضاهای عمومی دیگر حضور زنان و مردان در مکان های مختلف می تواند تحت نظارت اجتماعی صورت بگیرد و مسئله احساس امنیت در آن نگرانی به وجود نیاورد. در حقیقت مترو فقط این نیست! مترو بستری برای کسب وکار زنان هم هست. علاوه بر دکه ها و کیوسک هایی که از جانب سازمان مترو دراختیار فروشندگان قرار می گیرد. زنان بسیاری در فضای حمل و نقلی به کسب وکار مشغول هستند. این زنان که با فروش محصولات تلاش در بازاریابی دارند تلاش بسیاری برای جلب مشتری هم دارند. جالب این که مشتری ها هم مشتاق خرید از آنان هستند و گهگاه جای مسافران و فروشندگان از نظر تعداد جابه جا می شود! براساس یک تقسیم بندی شکلی زنان فروشنده در مترو به سه گروه تقسیم می شوند: ۱. زنان غرفه دار که با مجوز شهرداری، فروشندگی می کنند و بخش زیادی از آنها، فروشندگان مقطعی هستند. یعنی اجناس و کالاهای شان را در قالب نمایشگاه هایی که با مجوز شهرداری تهران در ایستگاه های مترو برپا می شود، به مدت یک ماه در این یا آن ایستگاه می فروشند. ۲. بانوانی که در ازای فروشندگی شان در یک غرفه یا مغازه، از صاحب آن غرفه یا مغازه حقوق ثابت می گیرند. ۳. زنان دستفروش که آزادی عمل بیشتری دارند و حضورشان در یک ایستگاه، نه دایمی است نه ماهانه؛ بلکه ممکنست در طول یک روز، چند بار ایستگاه عوض کنند. بدین جهت شاید تعداد سفرهای مترو برای زنان حدود ۲۵درصد باشد اما میزان حضور آنها بیش از این است چونکه مترو از معدود فضای عمومی است که دارای مشتری متنوع، ساعت کار زیاد و تردد مداوم است و این مهم می تواند برای دستفروشان زن که در قطار و ایستگاه تلاش در کسب درآمد و فروش اجناس دارند فرصت یگانه ای را ایجاد کند! بنابراین لازم است نگاهی دیگر نسبت به این مهم داشت، نگاهی مبتنی بر تأمین منافع همه گروههای موجود در مترو و ایستگاه ها! به سبب شرایط اقتصادی و شیوع بیماری کرونا خیلی از مشاغل از دست رفته و فروشندگی و دستفروشی بعنوان شغلی متعارف درآمده است اما برای ساماندهی آن شاید بتوان از ظرفیت حضور محدود از نظر تعداد فروشندگان در قطارها و نظارت بر امر موارد خرید و فروش در مترو و جایگزین کردن فروش اجناس در قطار به فروش آنها در ایستگاه با ارائه فرصت های متنوع به فروشندگان ایجاد کرد. زنان نیازمند منابع مالی هستند و فروش اجناس دست ساخته یا خرده فروشی و... برای آنها فرصتی برای تأمین نیازهای اقتصادی برای ادامه زندگی خود و خانوده شان است. اکنون سازمان مترو با بخشایش نسبت به حضور فروشندگان در قطارها تلاش در ساماندهی دارد اما این مهم منجر به ایجاد نوعی بی نظمی در قطارهای مترو شده است... شاید اگر این دغدغه توسط مدیریت شهری در قالب سکوهای فروش اجناس بصورت روزانه توسط مسئولان ایستگاه دراختیار زنان قرار داده شود، بتواند قسمتی از این مشکل را مرتفع کند. در این میان توجه به این نکته هم قابل تامل است که مترو فقط محل خرید و فروش و تردد نیست بلکه بستری برای گفت وگوی مسافران با فروشندگان از یک سو و با یکدیگر از طرف دیگر است، این مهم هم می تواند فرصتی برای همنشینی شهروندی در فضایی عمومی را برای افرادی که شاید هیچ شناختی از هم ندارند، فراهم آورد و این یعنی تعامل و تعامل یعنی همبستگی! تولید فضاهایی از این دست بستر مطلوبی برای همبستگی شهری است بنابراین باید به مترو از منظر جامعه شناختی و اقتصادی هم نگریست که چگونه نیازهای اقتصادی و اجتماعی را با هم مرتفع می کند. نیاز به همنشینی و حضور اجتماعی درکنار لزوم امکان تأمین نیازهای اقتصادی خانوار به همراه تردد سریع و ارزان در شهر از نیازهای عمومی است که مترو قسمتی از آنرا مرتفع می کند. زنان نیمی از شهروندان این شهر هستند توجه به نیازها و تأمین امکانات برای رفع آنها وظیفه مدیریت شهری است؛ ایجاد فضاهای مطمئن که بتواند بستر فعالیت اجتماعی و حضور آنها را در جامعه فراهم کند؛ الزامی جدی برای مدیریت شهری است.