درباره ملاحسین قلی همدانی
به گزارش برتریها ملاحسین قلی همدانی عارف و روحانی برجسته سده سیزدهم و چهاردهم هجری به شمار می رفت که توانست علاوه بر تالیف آثاری همچون صلاه المسافر، الخلل، القضاء و الشهاده، شاگردان برجسته بسیاری را در مکتب خود پرورش دهد.
ملاحسینقلی همدانی در ۱۲۳۹ هجری در همدان دیده به جهان گشود. وی تحصیلات ابتدایی را در زادگاه خود به پایان رساند و سپس برای ادامه تحصیلات به تهران رفت و دروس سطح را در حوزه علمیه تهران آموخته و در مدرسه مروی در درس آیت الله شیخ عبدالحسین طهرانی (شیخ العراقین) شرکت کرد. پس از اقامت چند ساله در تهران، عشق و علاقه به حکمت و علوم عقلی او را به شهر سبزوار کشاند و در این شهر حکمت را نزد حاج ملا هادی سبزواری فراگرفت. از دیگر اساتید همدانی میتوان به شیخ عبدالحسین طهرانی، شیخ مرتضی انصاری و سید علی شوشتری را اشاره نمود. آیت الله خامنه ای در دیدار تعدادی از روحانیون استان همدان می فرمایند: مرحوم آخوند ملاحسینقلی همدانی شخصی بود که جریان سلوکیِ عرفان متشرعیِ خالصِ ناب از سید علی شوشتری جوشیده. مرحوم آقا سیدعلی شوشتریِ معروف که استادِ میرزا و استاد بسیاری از بزرگان بود و خودش فقیه بزرگواری بود، توانست یک شخص را تربیت کند و او آخوند ملاحسینقلی همدانی بود که این سلسله را به راه انداخته است.
تلاش برای تربیت انسان های صالح
چهره های بسیار درخشانی در مکتب همدانی تحت تعلیم قرار گرفتند و به موفقیت ها و جایگاه بلند مرتبه ای دست پیدا کردند. شیخ آقا بزرگ تهرانی در مورد شعاع وسعت حوزه اخلاقی آخوند ملا حسینقلی همدانی می نویسد: او شاگردانی پرورش داد که ستارگان زینت بخش آسمان علم و فضیلت شمرده می شود. من هر چند محضر او را درک نکردم و تشرف به حضورش نصیبم نشد اما عده زیادی از شاگردانی را که شب و روز با او بودند و به سعادت ابدی نائل شدند، درک کردم. آخوند آنها را از آلودگی های این زندگی پاک کرده بود. آنها علم را با عمل آمیخته بودند و من اثر تربیت نیکوی او را به صورت روشن در چهره آنها دیدم. او حق بزرگی بر بیشتر علمای طبقه پس از خود دارد.
از جمله درخشان ترین شاگردان وی میتوان به شیخ محمد بهاری همدانی، میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، سید احمد کربلایی طهرانی، سید محمدسعید حبوبی، سید عبدالحسین موسوی لاری، سید جمال الدین اسدآبادی و.... اشاره نمود. آقا بزرگ تهرانی او را از اعاظم عالمان اکابر فقیهان شیعه و خاتم علمای اخلاق در عصر خویش می شمارد. دیگر سیره نویسان و مترجمان هم در سیرت، سلوک، آفاق وجودی و آثار معنوی او به تمجید پرداخته اند.
در ادامه به توصیف و برخی روش های تربیتی و مکتب اخلاقی همدانی می پردازیم: در مکتب او قرآن و سنّت جایگاه ویژه ای دارد. دو اصل (اقرء وارق) و (کلامکم نور) اساس مکتب اخلاقی او بود. قرآن در مکتب او، راه شهود حقّ است، همینطور در اندیشه های عرفانی او، قرآن راهنمای صراط مستقیم است و امامان صراط عینی قرآن هستند. از موعظه های قرآن و احادیث پند می گیرد. او شریعت را هم بستر رسیدن به وصال می داند و هم حلقه همیشگی اتصال. ریاضت را از غیر راه شرع و عبادات مأثوره جهالت و گمراهی می شمارد.
در مکتب اخلاقی همدانی فطرت جایگاهی ویژه دارد. او دانش را به بسیار فراگیری آن نمی داند. تهجّد و ریاضت را بهترین راه رسیدن به علم و معرفت حقیقی می شمارد. ذکری را که بسیار سفارش می کند و شاه کلید رسیدن به مقامات می داند و مداومت آنرا بر سالک لازم می داند، ذکر یا دعای یونسیه است: (لا اله الاّ انت سبحانک إنّی کنتُ من الظالمین) او این ذکر را به خیلی از شاگردانش به گونه هایی مختلف سفارش کرده است.
آثار و تالیفات
این عالم وارسته، بیشتر سالهای عمر خویش را صرف تعلیم و تربیت شاگردان خود کرد و فرصت چندانی برای تألیف به دست نیاورد و بیش تر تقریرات او به قلم شاگردانش صورت گرفت. بعضی از آثار وی عبارتند از: تقریرات دروس فقه و اصول شیخ انصاری، تقریرات درس آقا سیدعلی شوشتری، سه جلد تقریرات درس فقه (شامل صلاة المسافر، الخلل و القضاء و الشهادات که شاگردانش آنها را فراهم آورده اند)، تقریرات درس فقه(در مبحث رهن که یکی از شاگردانش آنرا نوشته و در کتابخانه‌ی محدّث نوری موجود است)، امالی (در مبحث اخلاق که برخی از شاگردانش آنرا جمع آوری کرده اند) و مکاتبات و دستورالعمل ها (که میرزااسماعیل تبریزی آنها را همراه با بعضی دستورالعمل ها و مکاتبات احمد کربلایی و محمد بهاری و محمد بیدآبادی جمع آوری کرده و در انتها کتاب تذکرة المتقین به چاپ رسانده است)
کتاب شمع جمع
تاکنون چندین اثر در مورد زندگی ملا حسینقلی همدانی به رشته تحریر درآمده است که همچون مهم ترین آنها میتوان به شمع جمع نوشته احمد نثاری اشاره نمود. در این کتاب آمده است: آموزه های اخلاقی سلوکی آخوند ملاحسین قلی همدانی را به صورت کامل در چهار دستورالعمل ملاحظه خواهید کرد؛ چکیده این دستورالعمل ها را میتوان به شرح ذیل برشمرد: الف. معرفت به شریعت شریف اسلام ب. التزام به شریعت در تمام حرکات، سکنات، تکلمات و لحظات ج. جدّ و تلاش در ترک معصیت و دوری از گناه که اهم اشیا در قرب به سمت خدا است که ترک گناه آغاز و انجام، ظاهر و باطن دین است د. مراقبت دائم و رعایت ادب در محضر مقدس الهی و توجه، توسّل و محبت ورزی به پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) و حضرت زهرا (س) و علمای عامل ه. شتاب در توبه ورزی و سپس مراقبت و کشیک نفس کشیدن همیشگی و. معرفت نفس که برای رسیدن به آن باید برنامه منظمی داشت از جمله: ۱. برنامه غذایی: باید انسان یک مقدار زیاده بر معمول تقلیل غذا و استراحت بکند تا جنبه حیوانیت کمتر و روحانیت قوت بگیرد. ۲. برنامه خواب: یک ساعت از مقدار طبی کمترباشد (مقدار طبی ۷ ساعت است). ۳. شب زنده داری: احدی به مقامی از مقامات معنوی نرسد مگر آن که تهجد و شب زنده داری داشته باشد ۴. ذکر: یعنی قدری از شب را باید مشغول ذکر باشد، اگر بی مراقبت مشغول ذکر شود، بی فایده است ۵. برنامه فکر: در مرگ و در سختی مرگ و جان کندن فکر کند، فکر کند در اینکه مرگ برای دوستان خدا، اول راحتی و شادمانی و بهجت است...»
با عرشیان خاک نشین از دیگر آثاری است که به بیان حالات و روش سلوک و زندگی و دستورالعمل های همدانی پرداخته است، نویسنده وی را بعنوان استاد اساتید عرفان عملی عصر معاصر معرفی می کند.
خاموشی:
سرانجام این عارف نامدار بعد از سال ها تربیت شاگردان و کوشش برای اشاعه دین اسلام و تربیت انسان های صالح در شعبان ۱۳۱۱ هجری در کربلا دیده از جهان فرو بست و در صحن مطهر امام حسین (ع) به خاک سپرده شد.
منبع: bartariha.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد درباره ملاحسین قلی همدانی