صدایی كه شنیده نشد
در یادداشت روزنامه ایران آمده است: وقتی روند سیاستگذاری های اقتصادی کشور را بررسی می نماییم، اقتصاددانان در این بخش غایب نیستند، برای مثال در سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و نهادهای دیگر اقتصادی دولت، همواره اقتصادخوانده ها حضور دارند.
روزنامه ایران یکشنبه ۲۶ بهمن در یادداشتی به قلم آلبرت بغزیان اقتصاددان نوشت: اگر مجلس را که وجهه اقتصادی آن ضعیف تر از دولت می باشد، کنار بگذاریم و به نقش آن در سیاستگذاری های اقتصادی کشور نپردازیم، همواره در دولت افرادی بوده اند که در رشته های اقتصادی تحصیل و یا فعالیت نموده اند.
برای مثال در سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و نهادهای دیگر اقتصادی دولت، همواره اقتصادخوانده ها حضور دارند. اما سؤال اینجاست که چرا همین اقتصادخوانده ها به نظرات اقتصاددانان و مراجع علمی توجه چندانی ندارند؟ چرا وزن مبانی اقتصادی در سیاست ها کم است؟ و اینکه چرا دیگر اقتصاددانان مستقل تلاشی برای جهت دهی به تصمیم گیری های اقتصادی و اصلاح مسیر آنها ندارند؟
اگر دقیق تر به رابطه دولت و دانشگاه ها و شخصیت های اقتصادی کشور بپردازیم، اتفاقاً در بعضی از مواقع نهادهای دولتی از چهره های اقتصادی دعوت می کنند و هم اندیشی و مشورت انجام می دهند، اما در نهایت تجربه نشان داده که به رهنمودهای اقتصادی که بر اساس تجربه جهانی و مبانی علم اقتصاد است، توجهی نمی گردد و سیاستگذار مسیر دیگری را برای آن مسأله خاص برمی گزیند.
فرضاً در مورد نرخ ارز، جلساتی برگزار می گردد و نتیجه این است که با سازوکاری مشخص، زمینه ها برای کاهش نرخ ارز فراهم گردد. اما در نهایت سیاستگذار بگونه ای رفتار می کند که به نظر می آید تمایلی به ادامه یافتن روند کاهشی قیمت ارز، حتی بدون تلاش مضاعف و بر اساس اصول بازار ندارد. بررسی های موارد متفاوت، درباره رابطه اقتصاددانان و مراجع تصمیم گذاری کشور، علت این گوش ندادن سیاستگذاران به نظریات و مبانی علمی و تجربه های جهانی را نمایان می کند. به نظر می آید که باآنکه جلسات و همایش هایی برگزار می گردد اما در نهایت آنچه سمت وسوی تصمیم سازی های اقتصادی را تعیین می کند، سیاست است.
در بعضی از موارد هم منافع گروهی بر منافع ملی حاکم می شود و این مسأله را بارها درمورد سیاست های تصویب شده در مجلس ملاحظه کرده ایم. در نهایت با نادیده گرفتن علوم و مبانی اقتصاد، به مرور اقتصاددانان هم از صراحت افتاده و تصمیم می گیرند که وارد دیدگاه های جناحی و حزبی غالب بر مبانی و اصول اقتصادی نشوند. بدین سان است که تصمیم هایی گرفته می شود که اتفاقاً از کمی دانش نیست و گرایش های عقیدتی در انتخاب آن نقش داشته است و همین انتخاب ها که همسو با نظریات علمی نیست، به مرور اقتصاددانان را دلسرد می کند و آنها هم ترجیح می دهند که کمتر سفارش اقتصادی داشته باشند.
این درحالی است که مراکز تحقیقاتی و دانشگاه های اقتصاد در جهان خروجی هایی دارند و در کشورهای پیشرفته نوعی ارتباط بین دانشگاه و مراکز سیاستگذاری وجود دارد که سهم اقتصاددانان در سیاست های اقتصادی را حداکثر می کند. این مراکز اغلب صاحب مکتب هستند و به مکتب خاصی در اقتصاد اعتقاد دارند و با عنایت به دیدگاهی که بر اصول اعتقادی آنها حاکم است، نسبت به تصمیمات دولت واکنش نشان می دهند. اما متأسفانه دانشگاه های ایران چنین نیستند. بجز موارد خاص نمی توان این نوع رابطه را میان مسؤلان و دانشگاه ها یافت و اغلب متخصصان ترجیح می دهند که در چارچوب تدریس و تحقیق کار می کنند و کاری به سیاستگذاری نداشته باشند. در حالیکه در جهان دانشگاه ها خروجی دارند و این خروجی مورد توجه سیاستگذاران است.
نمونه این خروجی را ما در مراکزی مانند مرکز پژوهش های مجلس ملاحظه می نماییم. دانشگاه ها هم می توانند چنین بازوی علمی و تحقیقاتی برای اقتصاد کشور باشند و با موضعگیری مشخص همواره به تبین مسیر صحیح اقتصادی بپردازند و به تصمیم سازان پیشنهاد دهند و یا از آنها انتقاد کنند. ازاین رو به نظر می آید که این فاصله میان سیاستگذاری اقتصادی و دانشگاه ها تنها از جانب مسؤلان شکل نگرفته و دانشگاه ها هم تلاشی برای این رابطه نکرده اند. اما باید به صورت جمعی و یا به شکل نمایندگی، این رابطه تقویت شود و دولت و مجلس هم به این روش سیاستگذاری توجه بیشتری داشته باشند، تا اقتصاد به مرور به ریل اصلی خود بازگردد. باید گفتمانی جدید شکل بگیرد و حرف نهایی را فقط مسؤلان نزنند. آن زمان بخشی از مشکلات اقتصادی قابل رفع است.
باآنکه تحریم ها روی اقتصاد تاثیر داشته اند اما تنها عامل شکل گیری شرایط کنونی نبوده اند. برای رهایی از مشکلات داخلی و سوء مدیریت ها، این ارتباط میان نهادهای تصمیم ساز و دانشگاه ها برقرار شود و سیاست حرف آخر را در اقتصاد نزند. در عین حال هم توجه داشته باشیم که تحریم نمی تواند کشوری را به سمت توسعه و ترقی پیش ببرد.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد صدایی كه شنیده نشد