اقتدار و خودكفایی در عرصه بین المللی دستاورد مهم نیروی دریایی
برتریها: هفتم آذر یادآور پایمردی دلاوران نیروی دریایی است كه توانستند در عملیات مروارید، نیروی دریایی عراق را بطور كامل از صحنه نبرد حذف نمایند. این ارگان افزون بر حفظ و تامین مرزهای آبی، راهبرد حضور در عرصه بین الملل بر طبق رهنمودهای كارگشای فرماندهی معظم كل قوا را در دستور كار خود دارد.
با تبیین اهمیت و نقش ژئوپلتیکی دریا مشخص می شود که کشور جمهوری اسلامی ایران در ایفای نقش در صحنه دریا از جایگاه برجسته ای برخوردار بوده و می تواند نقش تاثیرگذاری داشته باشد که این مهم مرهون و وامدار، رشادت دریادلان در هشت سال دفاع مقدس بوده است، بدین سبب در سیاست های کلان دفاع کشور توجه ویژه به نیروی دریایی ضرورتی اجتناب ناپذیر بوده که این مهم در اسناد بالادستی شامل سند چشم انداز، قانون اساسی و قانون آجا به روشنی تصریح و تبیین شده است. نیروی دریایی در کنار دیگر نیروهای مسلح نقش اساسی در حفاظت و صیانت از منابع، منافع و امنیت ملی کشور را در مرزهای آبی و دریا به عهده دارد.
در جهت تحقق چشم انداز کشور و مواد مصرحه در قانون اساسی و قانون آجا، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با هدف جامه عمل پوشاندن به سیاست بازدارنگی و دفاعی و توسعه دریایی، تحول عظیمی را در تدوین دکترین و راهبردهای عملیاتی خود در جهت دستیابی به یک اقتدار پایدار دریایی برنامه ریزی کرده، این نیرو تحقیقات گسترده ای را در حوزه پرورش نیروی انسانی کارآمد و به کارگیری تجهیزات و تسلیحات مناسب انجام داده و توانسته است که همیشه در برقراری امنیت خطوط مواصلات دریایی خلیج فارس، دریای عمان و شمال اقیانوس هند به صورت مستقیم و غیرمستقیم نقشی فعال و موثر داشته باشد. جهت استمرار حضور مقتدرانه در دریا ضرورت دارد که نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران دارای یک الگوی مناسب برای طراحی و تدوین راهبردهای عملیاتی خود، چگونگی و جایگاه مولفه ها و عوامل موثر بر چنین الگویی و تعیین روابط میان آنها باشد تا در تراز با فرمایشات مقام معظم فرماندهی کل قوا، دریا نه فقط محدودیتی برای اعمال اقتدار دریایی ما در منطقه ایجاد نکند بلکه زمینه مناسبی را برای انجام ماموریت های راهبردی در قالب امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و توسعه مشارکت در امور مختلف در کشورهای مسلمان و دوست در منطقه و مناطق مورد نظر بوجود آورد. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با طراحی برنامه های راهبردی تا حالا توانسته است، دستاوردها و توفیقات زیادی را برای کشور چه در بخش حضور در حوزه ماموریت جدید تا دریای مدیترانه و اقیانوس آرام و چه در بخش اعمال سیادت دریایی و حفظ امنیت برای خطوط مواصلاتی تجاری و مبارزه با دزدان دریایی و... کسب کند.(۱)
عملیات مروارید، نماد اقتدار سپید جامگان نیروی دریایی
نیروی دریایی بعنوان ارگانی قدرتمند، همگام با رزمندگان اسلام در نبردهای زمینی و هوایی کشورمان طی این هشت سال حماسه آفرید که یکی از این عملیات های پرافتخار عملیات مروارید بود که در هفتم آذر ۱۳۵۹ خورشیدی به مرحله اجرا درآمد که در جریان آن نیروی دریایی کشورمان موفق شد، پایانه های نفتی «البکر و الامیه» واقع در اروندرود را از دشمن باز پس گیرد. در جریان این نبرد نابرابر سپیدجامگان نیروی دریایی افزون بر نابودی بزرگترین پایانه صدور نفت منطقه، از توان نظامی رژیم بعث در دریا به شدت کاستند؛ رویدادی که خود مقدمه ای برای گشایش های بعدی در پهنه دریا شد.
کشور جمهوری اسلامی ایران که اخیرا طعم استقلال و آزادی را چشیده بود با دسیسه های مختلف استکبار جهانی مواجه گردید که یکی از آنها درگیری های مرزی بود. در این فضا، دشمن توطئه انحلال ارتش را بر سر زبان ها انداخت اما با دوراندیشی امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، این توطئه خنثی شد و از آن به بعد، استکبار جهانی به سمت تحریک صدام برای حمله به ایران پیش رفت با این هدف که خلیج فارس و به خصوص تنگه هرمز را در اختیار بگیرد، چون می دانست که این تنگه برای صادرات نقطه ای راهبردی شمرده می شود و در صورت از دست دادن این تنگه، ۹۵ درصد صادرات کشور مبتلا به اختلال جدی می شود اما نیروی دریایی که از پیش دست دشمن را خوانده بود، خطوط مواصلاتی آنرا در اختیار گرفت و انهدام کامل نیروی دریایی عراق، قطع صادرات نفت این کشور و قطع راه های کمک استکبار به صدام را در دستور کار خود قرار داد.(۲)
در سپیده دم هفتم آذر ۱۳۵۹ خورشیدی، قهرمانان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در لحظات اولین عملیات مروارید، توانستند هفت ناوچه مدرن و اژدرافکن عراق موسوم به اوزا را در حوالی سکوهای نفتی «البکر و الامیه» که جنبه اقتصادی مهمی برای دولت عراق داشت، به قعر دریا بفرستند. در ادامه این عملیات، چند فروند دیگر از ناوها و قایق های دشمن توسط ناوچه همیشه قهرمان پیکان نابود شدند و برخی از بالگردهای دشمن نیز که از ناوهای خود پشتیبانی می کردند، ساقط و چندین فروند از هواپیماهای جنگنده دشمن توسط تیزپروازان نیروی هوایی و ناوچه قهرمان پیکان سرنگون شدند و خیلی از نفرات دشمن که بر روی ناوها و ناوچه های جنگی خود مستقر بودند به هلاکت رسیدند و بسیاری خودرا تسلیم نیروهای ایرانی کردند و سکوهای نفتی «البکر و الامیه» به دست نیروی دریایی ایران افتادند. قهرمانان ناوچه همیشه جاودان پیکان همین طور در حوالی محل اصلی درگیری توانستند ۲ فروند بالگرد و یک فروند هواپیمای میگ عراقی را در دریا سرنگون کنند.
در این عملیات پیروزمند که با همکاری تیزپروازان نیروی هوایی انجام شد، ضرباتی سنگین بر پیکره نیروی هوایی و دریایی عراق وارد شد بطوریکه رژیم بعث هیچ وقت نتوانست از اثرات این شکست رها شود. انهدام ناوچه های دشمن، انهدام ۲ ترمینال نفتی عراق و شکار موشک های «کرم ابریشم» که به سمت ایران شلیک می شدند، همچون نتایج عملیات مروارید بود. عملیات مروارید و دیگر عملیات های مشابه در تاریخ جنگ های معاصر نمونه نداشته و ندارد، این در حالیست که نیروی دریایی ارتش در زمان پس از انقلاب، در فضای بازسازی خود بود.
سرانجام بعد از ساعت ها نبرد بی امان، هنگام ظهر، در صورتیکه دلاورمردان نیروی دریایی، آخرین گلوله های خودرا به سمت دشمن نشانه می رفتند، «ناوچه پیکان» مورد به هدف خوردن چند موشک قرار گرفت و با پرسنل شجاع خود در شمال خلیج فارس و در دل آب های گرم و نیلگون آن جای گرفت. نتیجه این نبرد آنچنان در روحیه نیروی دریایی دشمن اثر گذاشت که تا اختتام جنگ، حرکت چندان مهمی در دریا از آن مشاهده نشد و در طول جنگ نیز فعالیت دریایی دشمن، با بهره گیری از هواپیماها و تجهیزات اهدایی شرق و غرب، همچون جنگنده های «میراژ»، محدود به حمله ناجوانمردانه مقابل هدف های غیرنظامی و بی دفاع همچون کشتی های تجاری و نفتکش ها شده بود.
امام خمینی(ره) درباره رزم سلحشوران جان برکف نیروی دریایی در هفتم آذر فرمودند: «رویارویی نیروی دریایی ارتش با دشمن و آن همه افتخارات رزم، رشادت، شهامت و شهادت نشانه ای از اقتدار و اعتبار این نیروی بزرگ و سرافراز است.»
قهرمانان سرفراز عملیات موفق و پیروز مروارید چنان ضربات مهلکی بر پیکره نیروی دریایی دشمن وارد کردند که امید فتح جبهه دریا را در اندیشه و رویای صدام و سردمداران بعثی رژیم عراق به ناامیدی تبدیل کردند.
نقش پررنگ نیروی دریایی در اقتدار ملی
امروزه قدرت های بزرگ دریافته اند که عرصه دریاها خصوصاً آب های آزاد و آبراه های بین المللی متصل به نقاط سوق الجیشی از ظرفیت های بالا و هزینه های کمتر در روند پیگیری اهداف راهبردی برخوردار می باشند و یافتن شرایط رقابت درباب آن، می تواند نوعی پایداری در قدرت منطقه ای و جهانی را تضمین کند.
اسناد تاریخی ادوار مختلف تمدن و تاریخ ایران نشان میدهد که دریا سهم اساسی در توسعه قدرت، قلمرو، ثروت و رفاه ایرانیان داشته است. ایران در دوره های مختلف تاریخی از موقعیت و اهمیت راهبردی برخوردار بوده و بدین دلیل بطور دائمی مورد طمع قدرت های بزرگ قرار گرفته و جایگاه خاصی در استراتژی های جهانی و منطقه ای آنان داشته است. یکی از مولفه های قدرت ملی، قدرت نظامی است و نیروی دریایی یکی از ارکان مهم قدرت نظامی به شمار می آید. نیروهای نظامی یکی از ۲ رویکرد عمده عملیاتی و راهبردی را در پیش می گیرند. ماموریت نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بعد از تبیین آن بعنوان یک نیروی راهبردی و همین طور از آنجائیکه افزون بر تامین اهداف نظامی، مسئولیت خیلی از مسایل در حوزه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تبلیغاتی در صحنه های داخلی و خارجی به این ارگان سپرده شده لازم است که بعنوان یک نیروی راهبردی علاوه بر درگیر بودن در مسایل نظامی با مسائل اقتصادی، سیاسی، تبلیغاتی نیز روبرو شود و بعنوان نماینده شایسته، موجبات ارتقای جایگاه نظام جمهوری اسلامی را در صحنه بین الملل فراهم آورد.(۳)
امروزه وظیفه و رسالت نیروی دریایی، جنبه بین المللی دارد. ناوگان شمال ماموریت دارد تا در دریای کاسپین از منابع و منافع جمهوری اسلامی در مرزهای آبی دفاع کند و با کشورهای همسایه نیز رفت و آمد داشته باشد و برای برقراری امنیت دریایی تلاش کند. ناوگان جنوب نیز در دریاهای جنوب و خلیج فارس ضمن دفاع از منافع جمهوری اسلامی ایران نقش تنش زدایی در روابط بین الملل و ایجاد امنیت بین المللی دارد. جایگاه نیروی دریایی در بین نیروهای مسلح به سبب انجام ماموریت های ویژه در دریا و رویکرد بین المللی آن بسیار با اهمیت می باشد و نیروی دریایی امروزه تنها یک نیروی نظامی نیست برای اینکه نیروی علمی و سیاسی و بین المللی نیز شمرده می شود.
برقراری امنیت دریایی ماموریت مهم نیروی دریایی
نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران بعنوان متولی اعمال حاکمیت ملی در آب های ساحلی کشور، ماموریت برقراری امنیت دریایی در خطوط مواصلاتی دریایی کشور در جهت حراست از منافع حیاتی کشور در آب های سرزمینی، منطقه انحصاری اقتصاد و فلات قاره و دریاهای آزاد را به عهده دارد. این نیرو با برخورداری از ناوگان منسجم دریایی و گستردگی حوزه ماموریت از آب های داخلی تا آب های بین المللی نقش بی بدیل و موثری در اجرای کنوانسیون های ایمنی و امنیتی دریایی مصوب ایفا می کند.
با وجود اینکه کنوانسیون های دریایی مصوب سازمان بین المللی دریانوردی اغلب مشمول شناورهای نظامی نمی گردد با این وجود به سبب اینکه شناورهای نظامی مظهر نظم دریایی و متولی کنترل تردد شناورهای موجود در آب های حاکمیتی کشور قلمداد می شوند، نیروی دریایی برخود لازم می داند همسو با دیگر ارگان های دریایی با آگاهی از ضوابط مندرج در متن این کنوانسیون ها و اعمال آخرین تغییرات، اصلاحیه ها و الحاقیه ها نقش موثری در اشاعه فرهنگ ایمنی دریانوردی در گستره ماموریت خود ایفا کند و در این راستا اقدامات و گام های موثری در جهت انطباق با استانداردهای قید شده در کنوانسیون های دریایی بردارد.
نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از انواع شناورهای جنگی در ابعاد، تناژ و کارایی حضور مقتدرانه و ایمن خودرا در آب های سرزمینی و دریاهای آزاد نشان داده است. نیروی دریایی ارتش نیز با در اختیار داشتن شناورهای سنگین، ناوها، ناوهای موشک انداز و ناوشکن ها که بعضی از آنها توانایی حمل بالگرد را نیز دارند، در منطقه دریای عمان و آب های آزاد و بین المللی به انجام ماموریت می پردازد. نیروی دریایی با اتکا به خدا و حفظ و توجه به سه نکته مهم یعنی ایجاد پایگاه ها و مناطق دریایی مهم، نیروی انسانی توانمند و آموزش دیده و به کارگیری تجهیزات به روز قادر می باشد به هر تهدیدی در آب های ایران که از جانب بیگانگان تحمیل شود، پاسخ کوبنده دهد.(۴)
پی نوشت:
۱- ثروتی، محسن و مظلوم، علی، «راهنمای تدوین داکترین»، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، ۱۳۸۹.
۲- دانش آشتیانی، محمدباقر، «راهبرد ملی»، ماهنامه نگرش راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ۱۳۸۷.
۳- دشتی، محمد، امام علی (علیه السلام) و اخلاق اسلامی، موسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمومنین (علیه السلام)، قم، ۱۳۷۹.
۴- راهبرد نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، مرکز مطالعات راهبردی نداجا، تهران، ۱۳۸۸.
منبع: bartariha.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد اقتدار و خودكفایی در عرصه بین المللی دستاورد مهم نیروی دریایی