آوارگان سوری در میانه اختلافات تركیه و اروپا
برتریها: رویكردهای دولت تركیه در قبال مساله آوارگان سوری و گفت وگوهای آنكارا با اروپایی ها دراین زمینه، مباحث حقوقی و سیاسی گوناگونی را طی روزهای اخیر به دنبال داشته است.
قربانیان اصلی خشونت های داخلی و بین المللی شهروندان عادی كشورها هستند كه در میانه درگیری ها راهی برای نجات جان خود و نزدیكان شان جست وجو می كنند. در جنگ های داخلی شهروندان می توانند با طرفداری نكردن از یك گروه خاص یا مهاجرت به مناطق امن خودرا به صورتی از مهلكه نجات دهند اما وقتی همین منازعات به جنگی با مداخله كشورهای خارجی تبدیل می شود شرایط آوارگان پیچیده تر می شود. در بعضی اوقات این مردم بیگناه به اهرم فشاری برای امتیازگیری گروه ها یا كشورهای معارض تبدیل می شوند.
در چند روز گذشته با تشدید منازعه در ادلب سوریه و درگیری نیروهای تركیه با ارتش سوریه و دخالت نیروی نظامی روسیه، آنكارا تهدید كرده است كه دیگر پذیرای آوارگان سوری نمی گردد و آن دسته از پناهجویانی را كه به سمت مرزهای این كشور وارد می شوند یا در خاك تركیه مسقر شده اند به سمت مرزهای اروپا و خاك یونان هدایت می كند و به آنها اجازه خروج آسان را می دهد. یك مقام تركیه اعلام نموده كه این سیاست در مرزهای آبی و خاكی این كشور به اجرا درمی آید. روز جمعه نیز برخی رسانه های جهان از اجرای این سیاست خبر دادند كه با ناخشنودی مقام های اتحادیه اروپا و یونان همراه بود.
در چند سال اخیر «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری تركیه چندین بار اتحادیه اروپا را تهدید كرده كه به آوارگان در كشورش پناه نمی دهد، در غیر این صورت كشورهای اروپایی باید هزینه های حضور پناهجویان را بپردازند. آنكارا نه تنها از این طریق توانست كمك های مالی چند میلیارد دلاری را از بروكسل دریافت كند بلكه قادر شد تا از این حربه در دوره های گوناگون در گفت وگوهای سیاسی و امنیتی با اتحادیه اروپا و ناتو استفاده نماید و امتیازات و تسلیحاتی را دریافت نماید.
نگاهی به حقوق آوارگان
وضعیت آوارگان سوری حالا به چالشی برای گروه های حقوق بشری و افكارعمومی جهان تبدیل گشته و از آنكارا درخواست می شود تا از موضوع آوارگان برای نیل به اهداف سیاسی خود استفاده نكند. كمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد(UNHCR) مسئولیت رسیدگی به امور آوارگان و مهاجرانی را كه در اثر جنگ های داخلی یا بین المللی از وطن خود رانده می شوند، برعهده دارد. این سازمان غیرسیاسی و بشردوستانه تلاش می كند تا اقداماتی را برای كم كردن از مشكلات لطمه دیدگان از منازعات كه بیشتر از همه زنان، كودكان و سالخوردگان هستند، انجام دهد. كمیساریا در گام نخست تلاش می كند تا به دولت میزبان آوارگان كمك هایی را ارائه نماید. این كمك ها در چارچوب اعطای مشاوره و كمك های مالی، غذایی و كالایی به مهاجران و كشور میزبان صورت می گیرد. یكی از وظایف اصلی كه این سازمان برای خود تعیین كرده است تضمین حفاظت از حقوق اساسی پناهندگان در كشور میزبان است.
میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، پیمان بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر و خیلی از مقررات حقوق بین الملل شرایط و حقوق مهاجران و آوارگان را كه به صورت الزامی وطن خودرا ترك كرده اند، چنین عنوان می كند: حق حیات، ممنوعیت شكنجه و آزار، ممنوعیت رفتار و مجازات غیرانسانی و تحقیرآمیز، ممنوعیت كار اجباری، احترام به حریم خصوصی و منع تبعیض. علاوه بر این حقوقی همچون حق بهداشت و سلامت، حق آموزش و حق پشتیبانی از نهاد خانواده خصوصاً برای زنان حامله و كودكان نیز برای مهاجران به كشور دیگر ذكر شده است كه میزبان باید این حقوق را محترم بشمارد. كمیساریای عالی پناهندگان همین طور یكی از دیگر مسئولیت های خودرا جلوگیری از بازگرداندن آوارگان به كشور مبدا و ممانعت از فرستادن این افراد به كشورهایی می داند كه ممكنست در آن مكان با مجازات روبرو شوند. این نهاد همین طور تلاش می كند تا ضمن یافتن راه حل های پایدار برای مشكلات پناهندگان، آنها را به بازگشت داوطلبانه ترغیب سازد.
كنوانسیون سال ۱۹۵۱ ژنو هم حقوق پناهندگان را اینگونه عنوان كرده است: تساوی بین افراد و عدم تبعیض، آزادی در امور دینی و مذهبی، اشتغال با دستمزد، جیره و سهمیه، آزادی رفت و آمد و تحصیلات.
به اعتقاد آگاهان امر امروزه قوانین بین المللی مربوط به پس نفرستادن پناهندگان به كشوری كه در اثر ترس از تعقیب از آن گریخته اند و عدم اخراج آنان از طرف دولت پذیرنده، انسجام بیشتر و مقبولیت عامتری یافته است. گرچه كاربرد این موارد به صورت معمول بعد از پذیرفتن شخص بعنوان پناهنده صورت می گیرد اما همه آنها از عناصر مهم مقوله پشتیبانی از آوارگان به حساب می آیند. نكته تاسف بار در زمینه نوع رفتار با آوارگان این است به علت آنكه دولت های جهان تفسیرهای مختلفی از مواد كنوانسیون ها مربوط به مهاجران و آوارگان دارند، رفتارهای متفاوتی را نسبت به پناهندگان نشان می دهند.
تركیه و مساله آوارگان سوری
تركیه اولین و نزدیك ترین كشور همسایه به سوریه بود كه پذیرای عده زیادی از مهاجران از شروع تنش های داخلی این كشور شد. در سال ۲۰۱۲ حركت سیل گسترده آوارگان و بدی شرایط جوی و نیاز شدید آوارگان به كمك های غذایی و سرپناه سبب شد تا آنكارا ضمن پذیرایی از پناهجویان، كمك های شایان توجهی را از سازمان های بین المللی جذب نماید. كمیساریای عالی اردوگاه های گوناگونی را در هفت استان هم مرز تركیه با سوریه تدارك دید. برنامه جهانی غذا نیز انتقال مستقیم كمك های تغذیه ای به آوارگان را قبول كرد. منابع مالی كه در اختیار دولت تركیه قرار گرفت سبب شد تا این كشور امكانات تحصیلی را نیز برای آوارگان برقرار سازد.
با این حال و به نقل از برخی منابع، در پاره ای موارد نحوه رفتار با آوارگان سوری در این كشور مناسب نبوده است. تیراندازی مرزبانان به سمت مهاجران و بدرفتاری با آنها همچون مسائل مطروحه بوده است. در این میان، توسل به زور و بازگرداندن الزامی آوارگان به مناطق جنگ زده و حمایت آنكارا از برخی گروه های معارض سوریه می تواند در زمره نقاط تیره در كارنامه تركیه به ثبت برسد.
به تازگی دولت تركیه مدعی شده كه تابحال مبلغ ۴۰ میلیارد دلار را برای آوارگان سوری هزینه كرده است و این مبلغ باید از طرف كشورهای اروپایی و نهادهای بین المللی به آنكارا بازگردانده شود. رجب طیب اردوغان می گوید اروپا تاكنون فقط سه میلیارد دلار به این كشور برای سروسامان دادن به امور آوارگان داده است. مفسرین عدد ۴۰ میلیارد دلار را بسیار اغراق آمیز می دانند. از طرف دیگر اتحادیه اروپا عنوان داشته كه در توافق با آنكارا متعهد شده بود برای تامین هزینه اقامت پناهجویان در تركیه ۶ میلیارد یورو بپردازد. سخنگوی كمیسیون اروپا تاكید دارد بر خلاف ادعای اردوغان تابحال اتحادیه اروپا پنج میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار به تركیه كمك كرده است.
چند سال قبل آنكارا توانست توافقی را با كشورهای اروپایی امضا كند كه در قبال دریافت كمك های مالی، امكاناتی را برای آوارگان ایجاد كند و مانع حركت آنها به سمت اروپا شود. به اعتقاد برخی كارشناسان مسائل منطقه ای و بین المللی حالا هدف اصلی دولت تركیه آن است كه به واسطه طیفی از ناكامی های میدانی در سوریه، كشورهای اروپایی عضو ناتو را برای اتخاذ رویكرد تند در مقابل حمایت های مسكو از دمشق تحریك كند.
به نظر فعالان حقوق بشر، در شرایط كنونی از چالش های بنیادین در رعایت حقوق پناهندگان، كافی نبودن مقررات گردنگیر آور و ضمانت های اجرایی لازم برای تحقق مفاد كنوانسیون ها در تامین حقوق آوارگان است. همین تفسیر و رفتارهای متفاوت دولت ها سبب می شود تا دولت ها میزبان به هرگونه كه خود تشخیص می دهند با این مقوله برخورد كنند و از آوارگان بعنوان ابزار كسب امتیاز از كشور مبداء یا جامعه بین المللی سوءاستفاده كنند.
منبع: برتریها
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد آوارگان سوری در میانه اختلافات تركیه و اروپا