در گفت وگو با كارشناسان مطرح شد؛
پرستاران چه مشکلاتی دارند، راهکار چیست؟
به گزارش برتریها، پرستاران به وضعیت شغلی و درآمدی خود اعتراض هایی داشته اند که خیلی از این مشکلات صنفی و عمده آنها در ارتباط با حقوق و اضافه کاری می شود. مسائلی که حل نشده و بر دوش آنها سنگینی می کند. حالا مطالبه آنها از دولت جدید اینست که مشکلات دیرینه این قشر زحمتکش و دلسوز به خوبی شناسایی و چاره مناسبی برای آن عرضه شود.
مشکلات پرستاران در طول سال ها حدودا ثابت مانده و آن قدر انباشته شده که به شکلی رسوب گرفته است. از طرفی مسؤلان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در طول سال ها و دوره های مختلف نتوانسته اند فرمول های مناسبی برای جلوگیری از این مشکلات طراحی نموده یا مرهمی بر درد پرستاران بگذارند.
انباشت این مشکلات منجر به کاهش رضایت شغلی، تغییر شغل و حتی در مواردی دست کشیدن از شغل پرستاری شده است. از طرفی برخی پرستاران هم ترجیح می دهند مهاجرت کرده و در کشورهای دیگر به شغل پرستاری ادامه بدهند. این در شرایطیست که به قول مسؤلان و صاحب نظران در حوزه پرستاری، کمبود پرستار یک مشکل جهانی است و فقط محدود به کشور ما نمی شود و در نتیجه سایر کشورها از نیروی کار آموزش دیده استقبال می کنند.
در این زمینه با برخی کارشناسان در یک نشست مجازی در کلاب هاوس به گفتگو نشستیم تا بعضی از این مشکلات را بررسی نماییم.
مواجهه ظفرقندی با مشکلات پرستاران
دو مشکل کمبود دارو و وضعیت پرستاران در کنار سایر مشکلات موجود در نظام سلامت، مسیر سختی را برای وزیر بهداشت ساخته است. در گزارشی با عنوان «آیا ظفرقندی نسخه کمبود دارو را می پیچد؟» در گروه پژوهشی ایرنا به ماجرای دارو پرداختیم.
محمد رضا ظفرقندی «وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» در همان روز اول حضور در ساختمان وزارت بهداشت اظهار داشت: نخستین اقدام ما حل فوری مشکلات در حوزه دارو و مطالبات پرستاران است که در این حوزه هماهنگی های لازم با سازمان برنامه و بودجه در دستور کار قرار دارد.
وی روز ۶ شهریور ۱۴۰۳ هم در دیدار با اعضای شورایعالی نظام پرستاری بیان نمود: پس از ابلاغ بودجه پرداخت مطالبات پرستاران، معاون توسعه وزارت بهداشت به روسای دانشگاه های علوم پزشکی اعلام نموده که این بودجه صرفاً برای پرداخت معوقات پرستاران است و نباید در محل دیگری هزینه شود. قدم بعدی، تأمین بودجه برای باقی مانده معوقات است که باید در سازمان برنامه و بودجه حل شود.
دکتر پزشکیان، معاون اول و معاون اجرایی رئیس جمهور هم پیگیر مطالبات پرستاران هستند و ۱۰۰ درصد از حقوق پرستاران حمایت می کنند؛ بنابراین به سازمان برنامه و بودجه دستور داده که باید هرچه سریع تر مشکلات پرستاران حل شود.
ظفرقندی: پس از ابلاغ بودجه پرداخت مطالبات پرستاران، معاون توسعه وزارت بهداشت به روسای دانشگاه های علوم پزشکی اعلام نموده که این بودجه صرفاً برای پرداخت معوقات پرستاران است و نباید در محل دیگری هزینه شود
ظفرقندی اظهار داشت: بخش دیگری از مطالبات پرستاران مانند برداشتن مالیات در اختیار وزارت بهداشت یا حتی دولت نیست و نیازمند مصوبه مجلس است. در زمینه پشتیبانی از معیشت جامعه سلامت هم در کنار پرستاران هستیم و آماده هستیم با همکاری سازمان نظام پرستاری، این موارد را پیگیری نماییم.
وزیر بهداشت به حفظ شان و جایگاه پرستاران هم اشاره نمود و اضافه کرد: بخش مهمی از مطالبات پرستاران، حفظ شان و جایگان پرستاران است؛ اعتقاد داریم پرستاران جایگاه والایی دارند و باید به شکل ویژه دیده شوند.
وی اظهار داشت: آنها می توانند مطالبات قانونی خویش را پیگیری کنند، ما هم در وزارت بهداشت کاملا در کنار پرستاران هستیم و هیچ رویکرد تقابلی وجود ندارد. اگر پرستاران از وضعیت خود رضایت نداشته باشند، بیماران هم از خدمات مراکز درمانی رضایت نخواهند داشت، ازاین رو باید تلاش نماییم که مهم ترین هدف خود که رضایتمندی مردم و نیروهای انسانی است، حاصل و ارتقا داده شود.
خواسته جامعه پرستاری اجرای قانون است
محمد شریفی مقدم «دبیر کل خانه پرستار» در یک نشست مجازی می گوید: خواسته های پرستاران یک سری مطالبات رسوب گرفته و انباشته شده در سالهای متمادی است که به علت کم توجهی مسؤلان وزارت بهداشت به مشکلات پرستاران شکل گرفته و حرفه پرستاری با بحران روبرو شده که این بحران به تدریج شکل گرفته است.
خواسته جامعه پرستاری اجرای قانون است. مهم ترین خواسته آنها اجرای قانون تعرفه گذاری پرستاری است که در سال ۱۳۸۶ در مجلس مصوب شده و ۱۹۲ رای آورده بود. از همان ابتدا وزارت بهداشت با اجرای این قانون مخالف بود. همواره در دولت های مختلف، دستور روسای جمهور بر مبنای اجرای این قانون بود.
با پیگیری جامعه پرستاری، در برنامه ششم توسعه هم دولت مکلف شد که این قانون را اجرا نماید و همواره مجلس شورای اسلامی بر اجرای این قانون تصریح کرد و حتی قوه قضاییه هم از راه سازمان بازرسی به این مورد وارد شد. این قانون می گوید که پرستاران حدود ۷۰۰ خدمت انجام می دهند و خواسته قانون اینست که این قوانین مانند خدمات گروه پزشکی، وارد کتاب ارزش های نسبی خدمات شود. بر این اساس به خدمات وزن داده شده و ارزش آن مشخص می شود و مبنای پرداخت خواهد بود.
وی ادامه می دهد: در سال ۱۳۹۹ رهبر معظم انقلاب هم سفارش فرمودند این قانون اجرا شود. در سال ۱۴۰۰ ایشان بر اجرای قانون تاکید نمودند و وزارت بهداشت به دنبال اجرای این قانون رفت، اما به بدترین شکل ممکن اجرا شد.
از همان سال ۱۴۰۰ به وزارت بهداشت گفتیم بر مبنای چه مدل پرداختی، این قانون را اجرا می کنید؟ پس از این همه اعتراض جامعه پرستاری، پولی را تقسیم بر تعداد تخت های بیمارستانی و روزهای سال کرده و یک رقم ریالی حاصل شده که ضریبی به آن داده و عنوان ضریب کا به آن دادند.
بیمار در بیمارستان از گروههای مختلف خدمات دریافت می کند و برای پرستاری گفته می شود کل خدماتی که بیمار از گروه پرستاری در ۲۴ ساعت می گیرد، ۲۷۰ هزار تومان هزینه دارد. در حالیکه این خدمات مختلف است و بیمار به خدمات مستمر پرستار نیاز دارد. این ۲۷۰ هزار تومان به کدام گروه تعلق می گیرد؟ خدمات توسط پرستاران مختلف و کمک پرستار و سرپرستار و سوپروایزر به بیمار عرضه می شود. از طرفی ۱۴ درصد این قیمت به حوزه هایی مثل آموزش و فوریت های پزشکی و اداری و ستادی هم تعلق می گیرد. در واقع ۲۷۰ هزار تومان بین این تعداد تقسیم می شود.
شریفی مقدم می گوید: دو سال قبل سازمان بازرسی به این مورد ورود کرد و از گروههای مختلف سوال شد که همین فرمول عنوان شد و گفتیم این شیوه مناسب نمی باشد و منجر به اعتراض جامعه پرستاری خواهد شد. وزارت بهداشت در سه سال گذشته به این مورد توجهی نکرد و وقتی پول به دست پرستار رسید، مشاهده نمودند رقم کارانه حدود یک تا سه میلیون تومان است. ازاین رو میتوان گفت قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری با این شیوه، به درستی اجرا نشده است.
پرستاران چقدر حقوق می گیرند؟
دبیر کل خانه پرستار می گوید: پرستاران یک حقوق ثابت دارند که در قسمت دولتی، پرستار با ۱۴ سال سابقه کار، ۱۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان حقوق دارد و با کسر مالیات و غیره، حدود ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان دریافتی دارد و افراد با سابقه کار کمتر، حدود ۱۲ میلیون تومان دریافت می کنند. برای شغل سخت و غیرمتعارف مانند پرستاری و مواجهه با بیماران، چنین حقوقی پرداخت می شود که شاید با حقوق متغیر به حدود ۱۵ میلیون تومان برسد.
در هر دو بخش دولتی و خصوصی، حداقل حقوق حدود ۱۱ میلیون تومان است. سقف این مبلغ برای پرستاران بالینی با سابقه بیشتر از ۲۰ سال کار به حدود ۲۰ میلیون تومان می رسد
وی ادامه می دهد: در هر دو بخش دولتی و خصوصی، حداقل حقوق حدود ۱۱ میلیون تومان است. سقف این مبلغ برای پرستاران بالینی با سابقه بیشتر از ۲۰ سال کار به حدود ۲۰ میلیون تومان می رسد. در قسمت خصوصی علاوه بر این حقوق ثابت حداقل ۱۱ میلیون تومان، به بیمارستان بستگی دارد که امکان دارد حقوق های متغیر هم به آن اضافه شود و به صورت مثال برای هر ساعت اضافه کاری، ۱۲۰ هزار تومان در نظر گرفته شده باشد.
یک بیمارستان خصوصی امکان دارد برای جذب پرستار، در مجموع حقوق ثابت و متغیر، حدود ۲۴ میلیون تومان پرداخت کند. مدیران پرستاری امکان دارد مبلغ بیشتری و تا حدود ۴۰ میلیون تومان دریافتی داشته باشند.
شریفی مقدم در رابطه با پیشنهادها در این حوزه می گوید: پیشنهاد ما این بوده که عدد کارانه برابر با حقوق، ۱۰ میلیون تومان شده و فوق العاده خاص هم با ضریب ۳ اعمال شده و به صورت مثال حقوق ۱۲ میلیون تومان به حدود ۳۶ میلیون تومان برسد و در واقع دو حقوق اضافه شود. در صورت ایجاد جذابیت مالی، مهاجرت و خانه نشینی پرستاران کمتر خواهد شد.
مهاجرت پرستاران به علل مالی و کمبود جهانی پرستار
شریفی مقدم به مبحث مهاجرت پرستاران هم اشاره کرده و می گوید: پرستاران به علت این مشکلات چند دسته شده و بخشی از پرستاران به فکر مهاجرت افتادند. حالا ۱۵ میلیون تومان حدود ۲۵۰ دلار می شود و در اروپا حدود ۴ هزار دلار می توانند دریافتی داشته باشند. مهاجرت پرستاران به کشورهایی مانند آلمان آسان تر است.
سازمان جهانی بهداشت می گوید به ازای هر هزار نفر جمعیت باید سه پرستار وجود داشته باشد که در کشور ما این عدد ۱.۶ است
وی ادامه می دهد: در همه جای جهان، کمبود پرستار وجود دارد. چونکه سبک زندگی و انتظار مردم در حوزه سلامت افزوده شده و به صورت مثال در آلمان، تعداد سالمندان بالا است و نیاز بیشتری به پرستار وجود دارد.
سازمان جهانی بهداشت می گوید به ازای هر هزار نفر جمعیت باید سه پرستار وجود داشته باشد که در کشور ما این عدد ۱.۶ است. این در حالی ست که به صورت مثال استاندارد تعداد پرستار در آلمان، ۸ پرستار به ازای هزار نفر جمعیت است و این کشورها به دنبال افزایش این تعداد با پذیرش پرستار هستند و ما از همین عدد ۱.۶ هم پایین تر می آییم.
چقدر کمبود پرستار داریم؟
دبیر کل خانه پرستار می گوید: حالا تعداد کادر پرستاری شامل پرستار، بهیار، کمک پرستار، اتاق عمل، هوش بری و فوریت های پزشکی حدود ۲۴۰ هزار نفر است. در واقع به حدود ۱۰۰ هزار پرستار کمبود داریم. به ازای هر تخت بیمارستانی هم باید ۱.۸ پرستار داشته باشیم که حدود ۰.۸ تا یک پرستار وجود دارد و بر طبق این فرمول هم تعداد پرستاران باید دو برابر شود.
ماجرای قانون ارتقای بهره وری و اضافه کار الزامی چیست؟
شریفی مقدم ضمن اشاره به خواسته های پرستاران می گوید: یکی دیگر از خواسته های پرستاران، اجرای قانون ارتقای بهره وری است. این قانون در سال ۱۳۸۸ مصوب شد و بر این اساس، شغل پرستاری بعنوان شغل پرخطر و پراسترس تعیین شد که بر مبنای سنوات و نوع بخش و شیفت، ۸ ساعت کار در نظر گرفته شده و ضریب ۱.۵ در ایام جمعه و تعطیل اعمال شده و ۱۲ ساعت کار پرستار، ۱۸ ساعت کار در نظر گرفته شود تا در واقع پرستار کمتر در محیط حضور داشته باشد.
وی ادامه می دهد: با این قانون، پرستار به صورت متوسط در هفته باید ۳۰ ساعت کار کند. در آن زمان هم ۲۰ هزار پرستار استخدام شد تا خلا موجود پر شود. به تدریج به علت مهاجرت یا تغییر شغل پرستاران، احتیاج به پرستاران افزایش یافت. ازاین رو اضافه کار الزامی برای پرستاران در نظر گرفته شد که ۸۰ ساعت اضافه کار الزامی با نرخ ۲۰ هزار تومان می دهند و آن هم ۱۰ ماه تعویق دارد. مجموع این معوقه ها به ۷ هزار میلیارد تومان می رسد.
دبیر کل خانه پرستار می گوید: فرض کنید پرستار به من اظهار داشت که ۷ ساعت شیفت داشته که ۱۴۰ هزار تومان می شود و حتی پول تاکسی اینترنتی برای رفتن به بیمارستان هم در نمی آید و اگر در خانه بنشیند، هزینه کمتری دارد. وقتی پرستار در محل کار برای اضافه کار الزامی حاضر نمی گردد، برای او تخلف رد کرده و به هیات تخلفات ارجاع می شود. بیشترین احضارهای پرستاری در سه سال قبل اتفاق افتاده است که عمده این موارد به علت غیبت پرستار برای اضافه کار رخ می دهد. ولی قانونا پرستار موظف به حضور برای اضافه کار نیست.
چرخ زندگی پرستاران نمی چرخد
مسعود فاطمی «معاون فرهنگی، رفاهی و دانشجویی سازمان نظام پرستاری» هم در این جلسه مجازی می گوید: بخش قابل توجه اعتراض پرستاران به وضعیت معیشتی است. دریافتی پرستاران منجر به این شده که چرخ زندگی همکاران نچرخد و پرستاران حداقل دو تا سه جا کار می کنند و برخی در مشاغل دیگری مشغول شده اند. این موارد منجر به بروز مشکلاتی در ارائه ی خدمت شده و اگر توجهی به این موارد نشود، گرفتار بحران هایی در نظام سلامت خواهیم شد. این دریافتی با وجود کمبود نیرو و حجم کار تناسبی ندارد. از طرفی ناعدالتی هایی هم در سیستم وجود دارد که سبب بروز اعتراض پرستاران شده است.
وی ادامه می دهد: نارضایتی جامعه پرستاری می تواند در کیفیت عرضه خدمات مشکل ایجاد نماید. هرچند پرستاران تلاش می کنند با همین وضعیت هم بهترین خدمات را ارائه نمایند. خط قرمز پرستاران، عرضه خدمات به بیماران است. ازاین رو اعتراض پرستاران، مبحث صنفی است.
مخالفت سازمان اداری و استخدامی با افزایش مبلغ اضافه کار پرستاران
محمد رضا سقائیان فرد «فعال صنفی حوزه سلامت» هم در این جلسه مجازی در رابطه با مشکلات پرستاران می گوید: باید ریشه مشکلات حوزه پرستاری را بررسی کرد و دید که آیا همه این مشکلات در وزارت بهداشت رخ داده یا سایر دستگاههای اجرایی هم در بروز این مشکلات موثر بودند.
نخستین مشکل پرستاران در ارتباط با کمبود مبلغ اضافه کار است که به صورت مثال مبلغ ۲۰ هزار تومان به ازای هر ساعت اضافه کار در قسمت دولتی، قابل درک نیست. متولی تغییر فرمول، وزارت بهداشت است. این وزارت خانه سال قبل مکاتباتی با سازمان اداری و استخدامی داشته و فرمول پیشنهادی مبلغ برای ساعت اضافه کار پرستاران عرضه شده که در هر دو مرحله مکاتبه، سازمان اداری و استخدامی مخالفت کرده است.
وی ادامه می دهد: از طرفی، کمبود نیروی پرستاری منجر به تحمیل اضافه کار الزامی شده که در این حوزه هم شکایت هایی به دیوان عدالت اداری انجام شده و حتی برخی افراد آرایی بر مبنای منع اضافه کار الزامی دریافت نمودند. ولی هنوز در این حوزه رای وحدت رویه صادر نشده است.
این فعال صنفی حوزه سلامت می گوید: پیشنهاد اینست که ترمیم حقوق کارکنان نظام سلامت مصوب شده و ضرایب بالاتری در احکام حقوق در نظر گرفته شود.
جمع بندی
مشکلات جامعه پرستاری سال هاست که ادامه دارد. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سال هاست که قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری را به درستی اجرا نکرده است. از طرفی حقوق و دستمزد ناکافی پرستاران با عنایت به شرایط شغلی، منجر به کاهش جذابیت و در نتیجه مهاجرت و تغییر شغل شده است.
نظام سلامت گرفتار مشکلات فراوانی است که به مرور تبدیل به بحران های قدیمی و حل نشده خواهد شد. وقتی جامعه پرستاری که ارتباط مستقیمی با بیماران دارند، از شرایط شغلی و حقوق خود رضایت نداشته باشند، این مورد در ارائه ی خدمت به بیماران هم تأثیر خواهد داشت و وزارت بهداشت باید در دوره جدید، مطالبات پرستاران را به شکل ویژه بررسی نموده و یک مرتبه برای همیشه، فرمول ها را تغییر داده و روش ها را اصلاح نماید.
منبع: برتریها
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد پرستاران چه مشکلاتی دارند، راهکار چیست؟